Americana

Auteur: Raymond Carver

Titel: Beginners
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1981
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Zeventien kortverhalen die vooral inzoomen op het leven van doodgewone Amerikaanse provinciestadjes, arme en middenklassefamilies, en als gedeeld thema meestal scharniermomenten zoals dood, scheiding, trauma en verlossing hebben. De bekendste twee in de collectie zijn ‘So Much Water So Close To Home’, dat in 2006 verfilmd werd als ‘Jindabyne’, en ‘What We Talk About When We Talk About Love’, dat ook zijn naam leende aan een nummer van dEUS.
Aanrader, want: Carver, bekend voor zijn minimalistische stijl, slaagt er steeds in authentieke personages neer te zetten met dezelfde nuchterheid van een getraind observeerder. Of het nu gaat om de stuurse, wat gemene maar in essentie goedbedoelende bakker in ‘A Small, Good Thing’, de verontrustende redneck uit ‘Tell The Women We’re Going’ of de sterke echtgenote uit ‘So Much Water’, steeds wordt het oordeel volledig aan de lezer overgelaten. Carver schrijft bedrieglijk simpele, gewone mensentaal, zonder één ogenblik pretentieus over te komen.
Afrader, want: Je hebt je fictie graag wat meer opgepookt met het fantastische of zo.
Aanbevolen voor: Iedereen die houdt van een stevige, vlezige lap Americana. Terwijl je het boek leest, hoor je niks anders dan een bedaarde, ervaren Amerikaanse stem terwijl je uitkijkt over een weidse vlakte.

Het boek diarree

Auteur: Ivo Michiels

Titel: Het boek alfa
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1963
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: Snapshots van levens van gewone mensen tijdens en direct na Wereldoorlog II, met plotse perspectiefwissels, lange stream-of-consciousnesspassages en veel experimentele taal.
Alfaboek, want: Michiels’ tour de force geldt nog steeds als één van de meest gewaagde Nederlandstalige romans ooit, waarmee hij een karrenvracht conventies bij het oud huisvuil sorteert. Het minste wat je kan zeggen is dat de kans klein is dat je ooit een vergelijkbaar boek zal lezen.
Ik snap er geen iota van, want: Het experiment is onmiddellijk ook het centrale probleem. Het maakt het boek zeer cerebraal en moeilijk te volgen, zonder dat je er iets voor in de plaats krijgt. De emotionele of narratieve kern van het verhaal blijft ook weinig origineel of beklijvend – andere auteurs hebben de verwarring, angst en het geweld van Wereldoorlog II zowel voor als na hem al veel effectiever beschreven. Het is zeer legitiem om van je lezer een inspanning te verlangen, maar nadien voelde ik me bedrogen. ‘Het boek alfa’ gebruikt waanzinnige antiritmes, stijlbreuken, gekunstelde dialogen en bizarre observaties om uiteindelijk erg weinig te vertellen.
Aanbevolen voor: Verstokte fans van het postmodernisme.

Een gefrustreerde leraar Nederlands

Auteur: H. Heidbuchel

Titel: Hoe zeg en schrijf ik het?
Taal: Nederlands
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 1962
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen
Synopsis: Taaltips voor Vlamingen.
Aanrader, want: Hoewel het boekje van de jaren '60 dateert en intussen zelf bol staat van ouderwets taalgebruik, zijn er verrassend veel tips die nog altijd gelden. Onder andere het probleem 'noemen-heten' wordt er in aangekaart, het geval 'omdat-opdat' en ook de diverse gallicismen, germanismen en anglicismen die Vlamingen nog steeds met ergerlijke regelmaat durven hanteren. Ook als historisch document is het best koddig. Je ziet eraan dat taal een levend ding is dat blijft evolueren.
Afrader, want: De auteur is écht een normerende schoolfrik. Sommige dingen gelden ook niet meer, zoals de progressieve spelling.
Aanbevolen voor: Wie veel bezig is met taal en geen recente hulpmiddelen op de kop kan tikken, of geïnteresseerd is in historische taalnormering.

Spionage in tijden van glasnost

Auteur: John le Carré

Titel: Het Rusland Huis
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 1989
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen
Synopsis: Een gedesillusioneerde Sovjet-wetenschapper geeft in boekvorm staatsgeheimen door aan een Britse uitgever. De SIS en de CIA raken er bij betrokken. Er is heel wat drank, een uitgebluste advocaat en een vrouw mee gemoeid.
Aanrader, want: De plot klinkt clichématig, maar Le Carré toont zich verrassend sterk in complexe vertelperspectieven erg helder maken. Bovendien zijn de dialogen nooit minder dan natuurlijk, en heeft hij een goed oog voor lichaamstaal. Hij gaat ook James Bond-clichés uit de weg en focust voornamelijk op het kleinmenselijke.
Afrader, want: De gedeeltes tussen de reizen naar de Sovjetunie worden soms saai. Bovendien kan je je al een beeld vormen van het einde van het verhaal, precies omdat je de geschiedenis kent en het tijdsvak waarin het boek geschreven werd.
Aanbevolen voor: Echte Koude Oorlog-afficionados gaan er weinig aan hebben, maar wie houdt van vlot dialoogwerk en spannende ondervragingen, kan dit met een gerust hart lezen.

Asse van hoop

Auteur: Alice Munro

Titel: Runaway
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2005
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: ‘Runaway’ is eigenlijk een bundel van acht kortverhalen, waarvan het eerste toevallig dezelfde titel draagt van de verzameling. Elk verhaal belicht stukken of fragmenten van het leven van verschillende Canadese vrouwen van de jaren ’20 tot – vermoedelijk – ergens tegen de jaren ’80 of ’90. Het gaat bijna altijd om scharniermomenten, de soms onbegrijpelijke keuzes die mensen maken voor zichzelf en anderen, en de gevolgen ervan. Niks ligt voor de hand.
Loop niet weg, want: Elk verhaal ontleent zijn kracht niet aan de plot, maar aan de enorme natuurlijkheid van de personages en de dialogen. De ontzettende empathie die Munro aan de dag legt voor haar personages en hun kleine, onuitgesproken observaties, zorgen ervoor dat de momenten van hoop, bitterheid en impulsiviteit een erg intens effect hebben. Hierbij is de uitschieter ‘Passion’, waarin het onbegrijpelijke niet begrijpelijk, maar eerder aanschouwelijk gemaakt wordt. Als laatste punt slaagt Munro er als één van de weinige schrijvers in om man-vrouw-verhoudingen tot meer dan een cliché of een eenzijdige projectie om te vormen.
Ga maar weg, want: Het kortverhaal ‘Tricks’ voelt in zijn afwikkeling een beetje te gekunsteld aan.
Aanbevolen voor: Iedereen die open staat voor een reeks authentieke, pretentieloze kortverhalen die hen recht naar de keel kunnen grijpen.