De navel van Vlaanderen

Auteur: Stefan Hertmans

Titel: Naar Merelbeke

Taal: Nederlands

Categorie: fictie

Jaar van eerste uitgave: 1994

Hoe kwam de tekst in mijn bezit: verjaardagscadeau (en omdat ik in Merelbeke opgegroeid ben)

Synopsis: Het naamloze, semi-autobiografische hoofdpersonage deelt in flarden een soort van Proust light herinneringen vermengd met een scheut onbetrouwbare verteller, een lik vitalisme en een dromerig magisch realisme. Een postmoderne Bildungsroman, zeg maar.

Bezoek vandaag nog Merelbeke, want: Bij vlagen toont Hertmans zich niet alleen als een begenadigd stilist die spreek- en schrijftaal mengt tot ze een heerlijke hutsepot worden die soms zelfs Brouwers naar de kroon kan steken. Nonkel Doresta is een personage in de beste traditie van onvergetelijke figuren als Mijnheer Peeperkorn uit 'De toverberg'. Toch krijg je nergens het gevoel dat Hertmans een epigoon is. Hij vindt hier al duidelijk een eigen stem en voert de lezer mee door een al even kronkelig en vandaag onbestaand landschap als van de oude, slang-achtige armen van de Schelde en de Leie.

Passeer niet langs Merelbeke en u krijgt geen €500, want: De overgangen tussen stilistische parels en  soms wat onhandige passages zijn vaak abrupt, of de voor de hand liggende seksuele metaforen (die steeds terugkerende kastanjegeur!) roken al wat versleten de dag dat ze geschreven werden.

Aanbevolen voor: Wie Erwin Mortier wat te krullerig vindt maar tegelijk wat gruwt van de Nieuwe Zakelijkheid van de Nederlandse literatuur van de laatste 30 jaar.

 

À la recherche du temps marxiste

Auteur: Martin Hägglund

Titel: Dit leven

Taal: Nederlands (vertaald uit het Zweeds)

Categorie: fictie

Jaar van eerste uitgave: 2019

Hoe kwam de tekst in mijn bezit: verjaardagscadeau

Synopsis: Hägglund neemt de lezer mee op een reis door zijn persoonlijke en politieke filosofie aan de hand van twee grote pijlers: seculier geloof en geestelijke vrijheid. Dat klinkt liberaal maar is het niet (echt): au fond is het een herinterpretatie van het marxisme afgewogen tegenover een radicale verwerping van het concept van de eeuwigheid (dat ons volgens Hägglund berooft van zingeving).

Leef alsof het je laatste dag is, want: Hägglund weet zijn gedachten tamelijk helder te formuleren en steunt voor zijn voor- en tegenvoorbeelden op een boeiende reeks denkers, gaande van Augustinus over Kierkegaard en Proust tot Martin Luther King Jr. Hij is op zijn best als hij de paradoxen beschrijft van het samenhuizen van democratie en kapitalisme, en erkent (m.i. correct) dat een doorgezet kapitalisme uiteindelijk altijd elke democratie onderuit zal halen. Tevens is hij de eerste auteur die erin geslaagd is interesse bij mij op te wekken in Hegel, die ik voordien beschouwde als het summum van saaiheid.

Death, be not proud, want: Ik ben geen academicus noch filosoof, maar er schort wat aan Hägglunds enge definitie van een eeuwig leven. Verder denk ik dat hij inkomsten uit rente over het hoofd ziet als potentiële bron om de sociaal-democratie in leven te kunnen houden. Voor de rest: het is een serieuze turf om je door te worstelen, Hägglund herhaalt zichzelf nogal vaak en de meeste van zijn gedachten zijn al met al niet superorigineel.

Aanbevolen voor: Wie houdt van lijvige filosofische werken die desondanks niet al te zwaar op de hand zijn.