De Ierse Odysseus

Auteur: James Joyce

Titel: Ulysses
Taal: Nederlands (oorspronkelijk Engels)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1922
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Leopold Bloom waart door Dublin in episodes die los gebaseerd zijn op Homeros’ Odysseia. Het hele boek is een complexe taalspeeltuin aan allerlei genres, stijlen, personages, structuren en plaatsen.
Wat ik geleerd heb: Ulysses was allicht het beste boek dat ik tot hiertoe gelezen had. Paul Claes is een uitstekend vertaler.
Dit moet je lezen, want: Ondanks de moeilijkheidsgraad van het boek (zeker de eerste hoofdstukken), is dit een verhaal met zulk een enorme literaire rijkdom en afwisseling, dat het nooit gaat vervelen.
Laat maar links liggen, want: Niet doen. Probeer het op zijn minst.
Aanbevolen voor: Iedereen.

Psychose in Italië

Auteur: Gerhart Hauptmann
Titel: Der Apostel
Taal: Duits
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1890
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Een psychotische man die zich al dan niet inbeeldt een religieus leider te zijn, trekt rond door Italië.
Wat ik geleerd heb: De precisie en ernst waarmee Hauptmann probeert in de huid te kruipen van zijn hoofdpersonage zijn indrukwekkender dan sommige diagnoses van psychologen.
Aanrader, want: De tekst leest vlot weg en is economisch zonder te vervallen in gekunsteld minimalisme, en houdt zich ondanks het onderwerp weg van bombast en pathetiek.
Afrader, want: Door de eenzijdige focus op het ene personage heeft het verhaal uiteindelijk niet erg veel om het lijf.
Aanbevolen voor: Mensen die hun literatuur graag kort, to the point en toch wat anders hebben.

Now is the winter of our discontent

Auteur: William Shakespeare
Titel: Richard III
Taal: Engels
Jaar van eerste uitgave: 1623
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Het stuk beschrijft het opkomen en vallen van de machiavellistische Engelse koning Richard III.
Aanrader: Richard is een vreselijk charmante antiheld in al zijn kwaadaardigheid, en de dialogen zijn van een ontzettend hoog niveau. Blijft ook relevant vandaag.
Afrader: Mensen die iets hebben tegen vrij hoogdravend taalgebruik zullen hier allicht op afknappen.
Aanbevolen voor: Lezers die dringend hun klassiekers moeten bijspijkeren.

Trommels, trommels, trommels

Auteur: Günther Grass
Titel: Die Blechtrommel 
Taal: Duits
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1959
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: We volgen het wel en wee van de eeuwig kleine Oskar Matzerath vlak voor en na Wereldoorlog II.
Aanrader, want: Dit boek pakt uit met de ene na de andere gekte en bulkt van de thema's, motieven en symboliek.
Afrader, want: Het is écht wel een turf.
Aanbevolen voor: Wie graag de uitdaging aangaat.

Mistah Kurtz, he dead

Auteur: Joseph Conrad

Titel: Heart of Darkness
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1902
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Charles Marlow monstert aan op een schip dat een hele vaart doet over de Congo-rivier om een zekere Kurtz te gaan zoeken, een handelaar die in het toenmalige gebied van de Vrijstaat Congo verloren is gegaan, en voor zijn broodheren enorm belangrijk is.
Aanrader, want: “Heart of Darkness” is een trage groeier. Het kan zijn dat je het past goed gaat vinden als het begint na te gisten, en dan pas de enorme duisternis van de omgevingen, de motivaties en de brutaliteit van de personages je begint te bekruipen. Bovendien is het boek ook de inspiratiebron geweest voor de film “Apocalypse Now” en heeft de citatenwereld er het lijntje “the horror, the horror” uit.
Afrader, want: Conrads proza is erg traag en kleverig. Hij zit met één been nog in de negentiende eeuw, en met het ander in iets anders, maar het is nooit echt duidelijk wat.
Aanbevolen voor: Wie een onvervalste klassieker zoekt.

Torture porn in Shakespeareaans Rome

Auteur: William Shakespeare
Titel: Titus Andronicus
Taal: Engels
Categorie: drama
Jaar van eerste uitgave: 1588
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: De zegevierende generaal Titus Andronicus heeft af te rekenen met een hofintrige van de gevangen koningin der Goten, Tamora. Hun cyclus van wraak mondt uit in diverse fantasmagorische scènes.
Aanrader, want: Het geweld in ‘Titus Andronicus’ zou niet misstaan in de gemiddelde horrorfilm en neemt vaak de allures aan van een grand guignol. Het stuk werd geschreven in een periode waarin de zogenaamde wraakdrama’s zeer populair waren, en Shakespeare leek vastberaden daar nog een fikse schep bovenop te doen, in die mate zelfs dat je je kan afvragen of hij het al niet bedoelde als persiflage.
Afrader, want: Het is uiteindelijk wel een beetje afstompend. De kunstige verfilming heeft hetzelfde probleem.
Aanbevolen voor: Liefhebbers van antieke gruwel.

Verdwijnen in een papieren labyrint

Auteur: Franz Kafka
Titel: Het proces 
Taal: Nederlands (vertaald uit het Duits)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1925
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Geleend
Synopsis: Josef K. wordt verdacht van een misdrijf dat hij niet kent, om een reden die hem onbekend is. Hij belandt in een complete nachtmerrie.
Aanrader, want: Dit duistere boek heeft niet voor niets het adjectief 'kafkaesk' opgeleverd en heeft decennia lang invloed gehad op schrijvers en artiesten die zich wijdden aan de bureaucratie als symptoom van een verstikkend en betekenisloos systeem waar mensen in verdwijnen.
Afrader, want: Hier en daar is Kafka stilistisch aan de onhandige kant.
Aanbevolen voor: Wie wil kunnen meespreken over de 'ur-text' rond existentiële vertwijfeling binnen een achteloos systeem.