Niet gemaakt om te leven

Auteur: Annette Kolb
Titel: Die Schaukel
Taal: Duits
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1934
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: 'Die Schaukel' ('De schommel') beschrijft in gefragmenteerde vorm de tiener- en jongvolwassenjaren van de kinderen van het gezin Lautenschlag in het München van voor Wereldoorlog I maar na de Franco-Pruisische Oorlog van 1870.
Aanrader, want: Kolb weet goed een soort onheilspellend waas te weven, net als het onweer dat losbarst boven de kinderen die zich tijdelijk veilig weten in de stal. Bovendien is ook duidelijk dat Kolb een pro-humanistisch en anti-antisemitisch standpunt in neemt, wat in haar tijd niet zonder gevaar was.
Afrader, want: Net als bij de Lautenschlags zelf heb je soms het gevoel dat het verhaal nergens naartoe gaat, en het einde is ook nogal bizar en abrupt.
Aanbevolen voor: Wie na Mann nog niet genoeg heeft gekregen van pre-Grote-Oorlog-modernisten. Mann deed het wel beter, maar beter dan Mann zijn is heel moeilijk.

Himmler senior

Auteur: Alfred Andersch
Titel: Der Vater eins Mörders
Taal: Duits
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1981
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Een lesuur in een Duits gymnasium in 1928 wordt verstoord door de onverwachte komst van de directeur.
Aanrader, want: Hoewel het narratief zich uitspint over een uur, is de beklemming tastbaar die heerst in de interbellumjaren in Duitsland: thuis, in de klaslokalen en in de hoofden.
Afrader, want: Het wordt wat ambigu gelaten wat van de lezer wordt verwacht. Het verhaal is dan ook nooit afgeraakt - het was een postume publicatie.
Aanbevolen voor: Liefhebbers van minitieus geconstrueerde novelles die zich erg beperken in tijd en ruimte als een soort huis clos.

De meester van het noodlot

Auteur: Johann Wolfgang von Goethe
Titel: Der Erlkönig
Taal: Duits
Categorie: Poëzie
Jaar van eerste uitgave: 1782
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Een man rijdt te paard met zijn kleine kind bij zich naar huis door een donker bos.
Aanrader, want: Dit gedicht blijft overeind als een huis, ook na meer dan 330 jaar.
Afrader, want: Je vindt de versie van Rammstein als 'Dalai Lama' beter.
Aanbevolen voor: Wie eens wat anders wil van Goethe dan tearjerkers en natuurtableaus.

De monsters van de wouden

Auteur: Annette Droste-Hülshoff
Titel: Die Judenbuche
Taal: Duits
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1842
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Friedrich Mergel groeit op in een arm dorp tot een wat ijdele, valse man. Hij wordt beschuldigd van de moord op de Jood Aaron om dan voor tientallen jaren spoorloos te verdwijnen.
Aanrader, want: De licht-wonderlijke en bijna middeleeuwse sfeer rond en in het dorp met al zijn duistere bossen kruipt door de kieren en hoeken naar binnen.
Afrader, want: Droste-Hülshoff is niet vies van een beetje moralisme.
Aanbevolen voor: Wie zich graag laaft aan een minder gelezen schrijfster van de Duitse Romantiek.

Ze durven het nog steeds

Auteur: Peter Mertens
Titel: Hoe durven ze?
Taal: Nederlands
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Geleend mijn ouders
Synopsis: Mertens belicht de destructieve ideologie van het turbokapitalisme dat leidde tot de crisis van 2008, en hoe de hoofdschuldigen nadien gewoon doorgegaan zijn met hele landen tot de bedelstaf te herleiden.
Aanrader, want: Zelfs voor wie geen socialist of een harde linkse is, is het gevoel van onrecht over wat de economische en politieke top boven de hoofden van hele staten beslist, een heldere binnenkomer.
Afrader, want: Socialisme is niet zaligmakend.
Aanbevolen voor: Wie meer wil weten over de crisis van 10 jaar geleden, bekeken door een andere bril dan louter de neoliberale consensus van de media.