Een clevere space opera

Auteur: Kim Stanley Robinson
Titel: 2312
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2012
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Een mislukte aanslag op een stad die rondrijdt over Mercurius op treinsporen (!) zet een reeks gebeurtenissen in gang waarbij verschillende politieke facties in het zonnestelsel bij betrokken zijn, en diverse protagonisten elkaar afwisselen in een wilde trip langs vele werelden.
Aanrader, want: Robinson is een schrijver met Grote Ideeën, en dat mag verdomme wel eens. Ondanks de dikte van het boek, gaat hij als een sneltrein langs allerlei interessante thema’s, zoals het vervagen van gender, de wijd uiteenlopende takken van de toekomstige mensheid, economische systemen in het zonnestelsel, nieuwe en oude machten, milieuproblematiek, terraformatie en de mensheid die er door vernuft en wilskracht in slaagt verre werelden als Titan bewoonbaar te maken.
Afrader, want: De dialogen boteren niet altijd, en in de eerste honderd pagina’s zijn ze zelfs tamelijk zwak. Swans bipolaire impulsiviteit kan ook al eens tegensteken.
Aanbevolen voor: Voor iedereen die zichzelf een scifi-liefhebber noemt, is dit een absolute must. Andere lezers zullen misschien niet alle referenties mee hebben, maar als ze ‘2312’ te lijf durven gaan, zullen ze er verrijkt uit komen.

Some bloody interesting lads

Auteur: Jonathan Coe
Titel: The Rotters’ Club
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2001
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Via een lange, soms onderbroken story-telling flashback wordt het leven gevolgd van een drietal families in het arbeiders- en middenklassemilieu van Birmingham in de jaren ‘70. Vooral de opgroeiende kinderen krijgen veel aandacht, wat het ook een soort Bildungsroman maakt.
Aanrader, want: Coe weet op een treffende manier de jaren ’70 tot leven te wekken. Er is zeker plaats ingeruimd voor de grimmige stakingen, de opkomst van Thatcher en de dreiging van het IRA, maar grauw valt het boek niet te noemen. Daarvoor zijn de personages te kleurrijk, te levensecht, en hun dromen, ambities en stunteligheden te aandoenlijk. Coe toont zich ook een slimme stilist als hij zijn personages zelf laat spreken door middel van brieven, verzonnen dagboekfragmenten, interviews en artikels. De sfeer spat van elke pagina af, en je slaagt erin om eigenlijk met elk personage mee te leven.
Afrader, want: De laatste passages behoren tot de zwakste. Het is ook niet duidelijk waarom het verhaal ingebed is vanuit een perspectief in de jaren ’90, maar dat wordt hopelijk opgeklaard in het vervolg, ‘The Closed Circle’.
Aanbevolen voor: Wie vlot genoeg uit de voeten kan met Engels. Je hoeft niet eens een zwak te hebben voor de seventies.

Overdosis Godwin

Auteur: Arnon Grunberg
Titel: De Joodse messias
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2004
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: De jonge Zwitser Xavier Radek besluit dat hij de trooster van het Jodendom zal worden, en stort zich op deze taak vol misleide overgave.
Aanrader, want: Je kan niet anders dan geamuseerd zijn door de veelheid aan groteske burgerpersonages die de roman bevolken. Iedereen wordt door de mangel gehaald.
Afrader, want: Het boek duwt je als lezer heel nadrukkelijk een bepaalde richting uit – sommige auteurs zetten richtingaanwijzers waar je heen moet voor betekenislagen, maar Grunberg brult het allemaal in je oor. Bovendien is er een vervelende lacune tussen de enerzijds doorgedreven kleinmenselijkheid van zijn personages, en hun absurde neigingen anderzijds, die nooit als een goed geheel bijeen lijken te passen. De verwijzingen naar Hitler en de daaruit resulterende auto-ironie zijn erg vermoeiend.
Aanbevolen voor: Wie z’n literatuur graag niet erg subtiel heeft, zeker?

Het verminkte boek

Auteur: Vladimir Nabokov
Titel: Het origineel van Laura
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: fictie, work in progress
Jaar van eerste uitgave: 1977
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: ‘Het origineel van Laura’ is een onafgewerkt boek, het laatste waar Nabokov aan werkt rond zijn dood. Voor zover het nog één geheel vormt, zijn de hoofdpersonages de Laura uit de titel – een jonge, promiscue vrouw – en Philip, haar man, die zichzelf door middel van een soort meditatie probeert uit te wissen.
Aanrader, want: De uitgave die ik geleend kreeg was een duidelijk bibliofiele uitgave, met natuurgetrouwe kopieën van Nabokovs handgeschreven fiches en kladlijntjes bovenaan (mét reliëf, zelfs), en de gedrukte vertaling onderaan, die bovendien van een hoog kwalitatief niveau is. Zijn personages zijn ook erg nabokoviaans, gedreven door onachterhaalbare lusten, verstrikt in een web van (zelf)bedrog.
Afrader, want: De fragmentatie maakt het soms moeilijk om de plot te volgen, en het is zeker niet duidelijk waar Nabokov precies naartoe aan het werken was.
Aanbevolen voor: Literatuurliefhebbers pur sang.

Discipline en discipelen

Auteur: Ferdinand Bordewijk
Titel: Bint
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1934
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Leraar De Bree gaat voor een jaar werken op de school van de notoir strenge directeur Bint, die heilig gelooft in een onderwijssysteem waarin discipline centraal staat om van jongeren ‘reuzen’ te maken.
Aanrader, want: Iedereen kan er eigenlijk wel wat in vinden. Je kan er trekken in vinden van fascisme dat via onderwijs wordt aangeleerd, je kan er een pessimistische cultuurkritiek in lezen (hoewel niet duidelijk is wie hier veroordeeld wordt), je kan er zelfs een positieve oproep in zien tot zelfbeheersing en een vorm van spartaanse rechtvaardigheid. ‘Bint’ kan veel dingen zijn voor vele lezers. Daar komt bij dat de erg korte, zakelijke (en soms ronduit) foute stijl van het boek naadloos aansluit op de thematiek en de beelden die Bordewijk oproept van grauwe scholen, bedekt met roet van fabrieken, met een constante, gure wind.
Afrader, want: Het machismo van het hele gebeuren is soms een beetje vervelend.
Aanbevolen voor: Wie graag onderwijsromans leest, en eigenlijk ook wie ze niet graag leest en ‘Onder het wiel’ of ‘Professor Onraad’ maar minnetjes vond.

M’as-tu vu conduire

Auteur: Ferdinand Bordewijk
Titel: Knorrende beesten
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1933
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Grotendeels vanuit het perspectief van een automecanicien en zijn assistente, die elk bijzonder weinig dialoog hebben, worden auto’s en autoraces aan een fictionele kustplaats gevolgd. Door het poëtische taalgebruik heeft het hele verhaal iets van een fantastische droomsequens, waarin het gebrul van de motoren luider klinkt dan hun zieke, hautaine of zonderlinge chauffeurs.
Aanrader, want: Niet alleen geeft ‘Knorrende beesten’ een interessant inzicht in klassentegenstelling aan mondaine badplaatsen op subtiele manieren, maar elke zin apart is ook een plezier om te lezen. Bordewijk toont zich hier op zijn zwierigst. Zijn taal swingt met de zomer mee.
Afrader, want: Het is niet duidelijk wat de personages zelf nu echt doen in het verhaal. Sommigen zullen misschien de wenkbrauwen optrekken bij de politieke subtext.
Aanbevolen voor: Lezers met een beetje tijd voor een stilistisch krachtig, kort verhaal.

Stemmen van staal en beton

Auteur: Ferdinand Bordewijk

Titel: Blokken

Taal: Nederlands

Categorie: fictie

Jaar van eerste uitgave: 1931

Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend

Synopsis: Een impressionistisch overzicht van een totalitaire dystopie.

Aanrader, want: Vanaf de eerste zinnen grijpt Bordewijks indrukwekkende, met heldere kleuren geschilderde stijl de lezer naar de keel, om die geen enkel moment los te laten. Door alle hoeken en kanten van de tekst ademt zijn dystopische staat de taal van de overmacht. Bovendien kwam dit verhaal één jaar uit voor ‘Brave New World’ en zeventien jaar voor ‘1984’.

Afrader, want: Een goede dystopie getrouw, kan je niet bepaald spreken van een eenduidig einde. Sommige kenmerken van de staat klinken nu ook wat verouderd.

Aanbevolen voor: Wie denkt dat er in de Nederlandstalige literatuur geen goed dystopisch proza kan geschreven worden.

Rednecks gone wild

Auteur: DBC Pierre
Titel: Vernon God Little
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2003
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Scholier Vernon Little is getuige van een schietpartij op zijn middelbare school, aangericht door zijn gepeste beste vriend. Omdat hij de enige overlevende getuige is, is hij direct ook medeverdachte, en groeit hij door een samenspel aan sensatiebeluste buren, ongelukkig toeval en egocentrische omstaanders uit tot schuldig nog voor zijn proces gemaakt is.
Aanrader, want: ‘Vernon God Little’ is van begin tot eind een roetsjbaan aan groteske, snijdende humor, en levendig taalgebruik. DBC Pierre laat een kleinsteeds Texas tot leven komen door de ogen van een native son die niks anders gewoon is. Sommige observaties zijn te creatief om niet te onthouden, zoals het idee dat sommige Texanen net als George Bush Sr. hun mond een klein beetje open houden en fronsen als ze iemand met minachting bekijken, of hoe de Broussards een type mensen zijn die elke zin drie keer herhalen en altijd lijken te bewegen met hun armen compleet slap langs hun lichaam. Daarenboven hakt DBC Pierre er niet zomaar willekeurig op in; je voelt als lezer een oprechte sympathie voor de echte marginalen en onderdrukten in het verhaal, die allemaal door Vernons neutrale lens bekeken worden.
Afrader, want: Het kost even moeite om te wennen aan Pierres persoonlijke stijl, en het is pas tegen de helft dat het echt duidelijk wordt wat er precies gebeurd is met Vernon. De subplot met dokter Goosens leek me wat bij het haar gesleurd, en op het einde kraakt de plausibiliteit van de plot wat.
Aanbevolen voor: Lezers die zin hebben in een zwarte parodie op een Bildungsroman.

De gesel der studenten Nederlands

Auteur: Koen Stassijns en Ivo Van Strijten (red.)
Titel: Van Heer Halewijn tot Hugo Claus: 160 gedichten om uit het hoofd te kennen
Taal: Nederlands
Categorie: poëzie
Jaar van eerste uitgave: 2007
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Van de allervroegste monnikenpoëzie over vogelnestjes tot het junkieverdriet van Jotie ’t Hooft – deze bloemlezing poogt het historische kruim van de Nederlandstalige poëzie samen te ballen in 160 gedichten.
Aanrader, want: Iedereen zou in principe de klassieke gedichten moeten kennen die de mijlpalen vormen van de poëtische taalevolutie van het Nederlands. Bovendien zitten er prachtexemplaren tussen die na jaren of eeuwen nog moeiteloos overeind blijven.
Afrader, want: Er staat veel slechte poëzie in. Nee, echt. De Nederlandstalige literatuur heeft een select clubje aan uitmuntende dichters voortgebracht, maar er staat ook veel bagger tussen die me op een onaangename wijze herinnerde aan saaie lessen Nederlands waarin gezwollen, protserige gedichten besproken werden die vandaag niet eens zouden werken als karamellenverzen (ik kijk naar jullie, Cees Buddingh' en Hieronymus van Alphen). Ook: geen Reve?
Aanbevolen voor: Beginners, neem ik aan?

Hello and welcome to Jazz Club

Auteur: F. Scott Fitzgerald
Titel: The Great Gatsby
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1922
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Door de ogen van Nick Carraway, WW1-veteraan, leert de lezer een New Yorkse upper society kennen waarin de mysterieuze figuur Jay Gatsby een centrale en voorname rol speelt.
Aanrader, want: Het is niet voor niets dat ‘The Great Gatsby’ de status kreeg van klassieker en op veel leeslijstjes opduikt. Fitzgerald schrijft met een typisch Amerikaanse directheid en weet zijn personages even plausibel te maken. De jazz-feestjes en drinkgelagen in de periode van de Drooglegging vormen een sfeervolle omkadering.
Afrader, want: De beeldspraak is soms wat te uitleggerig. De laatste stukjes voelen slordig aan. Als je bovendien bedenkt dat dit boek in hetzelfde jaar verscheen als ‘The Waste Land’ en ‘Ulysses’, voel je ook al snel de beperkingen aan van ‘The Great Gatsby’.
Aanbevolen voor: Voor wie het allemaal niet te complex hoeft maar toch graag een goed geschreven verhaal wil lezen rijke mensen en hun problemen.

Vlaamse messentrekkers en Waalse militanten

Auteur: Pascal Verbeken
Titel: Arm Wallonië
Taal: Nederlands
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2007
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Met in het achterhoofd de deprimerende tocht van socialist August De Winne door het rurale, door de Kerk verstikte Vlaanderen aan het begin van de twintigste eeuw, dwaalt Verbeken ongeveer honderd jaar later rond door Wallonië, op zoek naar gelijkenissen en naar sporen van de massale Vlaamse arbeidsemigratie naar het zuiden van het land.
Bien sûr, want: De Vlaamse migratiestroom naar Wallonië, die samenviel met de grote industrialisatie van België, is een onderbelicht hoofdstuk in de vaderlandse geschiedenis. Niet alleen zijn de gelijkenissen frappant tussen hoe toenmalige Walen tegen Vlamingen aankeken en de latere integratieproblematiek rond Italianen en mensen uit de Maghreb en Turkije (Vlamingen hadden het imago onbeschoft, agressief en onderontwikkeld te zijn), ook hoe de bordjes later verhangen werden en Vlaanderen vanaf de jaren ’60 de welvarende regio van het land werd. Het lijkt precies alsof Vlaanderen niet wil herinnerd worden aan zijn eigen vroegere armoede, en dat de intussen volledig verwaalste afstammelingen van die emigranten hun herkomst ook niet meer zien dan een fait divers. Verbeken geeft zijn geïnterviewden ruimte om hun meningen en gedachten weer te geven, en de beelden die hij oproept van het Wallonië van vandaag zijn afwisselend fascinerend, teneerdrukkend en erg poëtisch.
Non merci, want: Vrolijk word je er niet van, al was het maar door de vele stemmen die in het boek weerklinken over de lamentabele toestand waarin sommige Waalse regio’s verzeild zijn.
Aanbevolen voor: Vijf jaar na publicatie heeft Verbekens boek nog niks aan relevantie ingeboet, al zou je misschien denken dat dat anders is door het Vlinderakkoord en onze eerste Franstalige premier sinds de jaren ‘70. Meer zelfs – dit zou verplichte lectuur moeten zijn voor elke Belg.

Dodelijke substantie

Auteur: Philip K. Dick

Titel: A Scanner Darkly

Taal: Engels

Categorie: fictie

Jaar van eerste uitgave: 1977

Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend

Synopsis: In de nabije toekomst is druggebruik zo'n maatschappelijk probleem geworden dat miljoenen Amerikanen junks zijn. Vooral de gevaarlijke drug Substance D is zeer populair. Bob Arctor woont in zijn vervallen huis samen met enkele junkievrienden, die hij zonder dat zij dat weten observeert als undercoveragent voor de drugspolitie. Langzamerhand gaat hij ten onder aan zijn dubbelleven, als hij de opdracht krijgt zichzelf te gaan observeren.

Aanrader, want: Alle Dickiaanse thema's zijn volop aanwezig: paranoia, identiteitscrisis, geheimhouding, reflectie en getroubleerde relaties. Ondanks de weinig opbeurende plot en thematiek, bevat 'A Scanner Darkly' tal van citeerbare passages, dialogen die zo uit een stonerarsenaal zijn weggelopen, en een cast memorabele locaties en personages. De anders soms slordige overgangen en gebrekkige karakterschetsen die Dick wel eens parten durven spelen, zijn hier helemaal afwezig.

Afrader, want: Wie een standpunt voor of tegen druggebruik verwacht, is eraan voor de moeite. Of je hebt de film al gezien - die volgt het boek erg nauwgezet.

Aanbevolen voor: Iedereen die z'n dystopieën graag knapperig heeft.

Niet echt m'n type

Auteur: Simon Garfield

Titel: Precies mijn type

Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)

Categorie: non-fictie

Jaar van eerste uitgave: 2010

Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht

Synopsis: ‘Precies mijn type’ is een boek over lettertypes. Het is deels een historisch document, deels een hedendaagse blik op wat er zoal leeft achter, in en rond lettertypes die we elke dag tegenkomen en gebruiken. En ja, ook het verguisde Comic Sans wordt besproken.

Aanrader, want: Tenzij je al een expert ter zake bent, kom je erg veel te weten over het onzichtbare werk dat typografen en designers over de eeuwen (!) heen geleverd hebben. Veel lettertypes zijn bijvoorbeeld een pak ouder dan je zou denken, en wat ik al helemaal niet wist, is dat de nazi’s zich in hun nadagen volledig tegen hun eerder geliefde gotische lettertype keerden.

Afrader, want: Samenhang is ver te zoeken. Garfield springt van de hak op de tak en legt nooit ergens uit waarom bepaalde lettertypes bepaalde effecten sorteren. Voor een boek dat zichzelf presenteert als laagdrempelig, is dat een groot manco en klinkt het al te vaak alsof we zijn mening gewoon maar voor waar moeten aannemen. De stukken over het oude procédé van letterzetten en lettersnijden zijn saai, en die saaiheid duikt te vaak op om het boek in zijn geheel goed verteerbaar te maken.

Aanbevolen voor: Weinigen, om eerlijk te zijn.

Cocaïnerepubliek

Auteur: Gabriel Garcia Márquez
Titel: Ontvoeringsbericht
Taal: Nederlands (vertaald uit het Spaans)
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 1996
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriend
Synopsis: Begin de jaren '90 laait het narcoterrorisme in Colombia volop op als drugsbaron Pablo Escobar zich in het nauw gedreven voelt. Het verhaal beschrijft verschillende ontvoeringen van journalisten, hun wedervaren en de weerslag ervan op hun families, de maatschappij en de politiek.
Aanrader, want: Op een onemotionele manier leidt Márquez de lezer mee in een kluwen aan personages, gebeurtenissen en contexten zonder dat het overzicht verloren gaat. Een zeer complexe problematiek komt moeiteloos tot leven. Soms ook ronduit spannend.
Afrader, want: De flashbacks en flash-forwards zijn niet altijd even handig. Hier en daar loert onder de feitelijkheid toch wel een dosis sentimentaliteit.
Aanbevolen voor: Wie (zoals ik voor het lezen) weinig afweet over Colombia en haar zeer turbulente geschiedenis.

Het autisme van priemgetallen

Auteur: Paolo Giordano
Titel: De eenzaamheid van priemgetallen
Taal: Nederlands (vertaald uit het Italiaans)
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2008
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriendin
Synopsis: Via fragmenten uit hun kindertijd, tienerjaren en adolescentie volgt de lezer Alice en Mattia, die beiden getekend zijn door een traumatische ervaring uit hun jeugd, die hen niet in staat stelt werkelijke intimiteit te beleven.
De som klopt, want: Giordano toont zich bekwaam in 'less is more' en beschrijft zijn personages met een chirurgische precisie. Het is ook moeilijk geen medelijden te hebben met sommige randpersonages als de tragische huismeid Soledad of de verlegen homo Denis.
Je kan niet delen door nul, want: Het boek lijdt aan wat ik het 'Wuthering Heights'-syndroom zou durven noemen - onsympathieke hoofdpersonages die implausibele dingen doen. Alice en in een nog sterkere mate Mattia zijn zo rechtlijnig en eendimensionaal dat het moeilijk is om medeleven te voelen voor de treurigheid van hun bestaan, terwijl me dat wel duidelijk de bedoeling leek. Daar komt ook bij dat het verhaal wat kreunt onder ideeënarmoede en doorzichtige metaforen.
Aanbevolen voor: Wie een opstapje zoekt om daarna betere en serieuzere dingen te gaan lezen. Triviale literatuur zou ik het niet durven noemen, maar dit is geen niveau waar je als lezer op wil blijven vastzitten.

Power Rangers

Auteur: Het venijnig gebroed (Denis S.M. Vercruysse, Frederik Lucien De Laere, albrecht b doemlicht, Ann Slabbinck, Jan Wijffels)
Titel: Opgezet spel
Taal: Nederlands
Categorie: poëzie
Jaar van eerste uitgave: 2012
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: ‘Opgezet spel’ is een bloemlezing van het reeds 15 jaar durende samen schrijven, dwarsliggen en evenementen verbaal terroriseren van ‘Het venijnig gebroed’. Elk selecteerden ze vijf gedichten voor de anthologie.
Aanrader, want: Vijf sterk verschillende dichters betekent voor elk wat wils. Het is ook meer dan dat. Een gedicht als ‘Voyager’ van De Laere geldt als een hoogst origineel, modern en gestroomlijnd hoogtepunt van de verzamelaar met een thematiek die je niet snel terugvindt in andere Nederlandstalige poëzie. Ook gedichten als ‘Ode to JMH’, ‘Disco Macaber’ en ‘Zwijg Stil’ mogen zich zonder schamen plaatsen bij het betere dichtwerk dat de laatste twee decennia in Vlaanderen en Nederland geschreven is.
Afrader, want: Voorspelbaar genoeg betekent vijf dichters ook wat een gebrek aan coherentie, al is dat een nogal flauwe kritiek. De bundel wordt naar het einde toe beter, wat lezers in het begin wat kan ontmoedigen – de eerste bijdrages zijn meteen ook de zwakste.
Aanbevolen voor: Liefhebbers van vitale poëzie die het spectrum bedekt tussen haast pure emotionele expressie en intellectuele ruimtevaart.

Omgekeerde Eichmann

Auteur: Kurt Vonnegut
Titel: Mother Night
Taal: Engels
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 1961
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen van een vriend
Synopsis: In een lange story-telling flashback vertelt de Amerikaan Howard Campbell vanuit een gevangenis in Israel hoe hij ertoe kwam als nep-propagandist in Nazi-Duitsland te werken als spion, terwijl hij gecodeerde berichten verzond naar Amerika. Helaas denkt bijna iedereen dat hij een echte nazi was, wat hem een aantal onwaarschijnlijke bewonderaars oplevert.
Aanrader, want: Aan een stevig tempo (net niet ‘voortmacherend’) introduceert Vonnegut interessante personages en leuke ideetjes. Het onvergetelijkste personage is allicht de ‘Black Führer of Harlem’, een soort zwarte suprematist die bevriend is met notoire jodenhaters, en de boeiendste gedachte is die over het dissonante denkmechanisme dat schuilt achter de totalitaire geest.
Afrader, want: De romance met Helga is mierzoet. Zelfs de verrassende plotwending halverwege kan dat niet maskeren.
Aanbevolen voor: Wie z’n literatuur graag kort, onderhoudend en gebald heeft.

Loser en paradox

Auteur: Emmanuel Carrère
Titel: Limonov
Taal: Nederlands (vertaald uit het Frans)
Categorie: biografie
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen
Synopsis: Carrère beschrijft het onwaarschijnlijke leven van de Rus Edward Limonov, over zijn jeugd als straatboef en undergrounddichter in Charkov en Moskou, als met homoseks experimenterende marginaal en butler in New York, en later als fout politicus en paradoxaal communistisch nostalgicus.
Aanrader, want: In een aangename vaart en in klare taal verweeft Carrère het verhaal van Limonovs leven met de bredere historische context en stukjes van zijn eigen leven als schrijver. Je krijgt de indruk dat de biografie benaderd is met een authentieke openheid en voldoende zin voor kritische journalistiek, met veel ruimte waar lezers zelf een oordeel kunnen vormen over de surreële levensloop van Limonov. Het boek kreeg bovendien de Renadoutprijs in Frankrijk.
Afrader, want: Carrères eigen leven is mogelijk boeiend op een andere manier, maar de contrastoefening voelt een beetje aan als overbodig.
Aanbevolen voor: Wie interesse heeft in het leven van een Russisch enfant terrible dat deel uitmaakte van een zeer bewogen geschiedenis.

Pompen of ontploffen

Auteur: Isaac Asimov
Titel: De goden zelf
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1983
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen
Synopsis: Een revolutionaire elektronenpomp tapt energie af van een parallel universum – in ruil krijgt dat universum ook energie terug van het onze. Toch beseft men aan beide zijden langzaam dat er enorme gevaren aan verbonden zijn (namelijk dat de zon in versneld tempo tot het nova-stadium zal opzwellen). Uiteindelijk biedt nog revolutionairder wetenschap de oplossing.
Aanrader, want: Naar eigen zeggen vond Asimov dit zijn beste en fictietechnisch meest grensverleggende werk, en je ziet ook dat hij er heel wat moeite voor gedaan heeft om zijn gebruikelijke, nogal droge en eenvoudige stijl tot haar grenzen te duwen. Asimov breekt tegen zijn gewoonte in ook een lans voor de kracht van intuïtie en gevoel. Bovendien oogt de beschrijving van de maankolonie niet onrealistisch.
Afrader, want: De romantische subbplots zie je al van drie lichtjaar ver aankomen en zijn nergens voor nodig. Bovendien zie je ook dat Asimov qua personages steeds put uit eenzelfde reservoir van vrij vlakke karakters. De beschrijving van de parallelle wereld is raar en raakt niet los van een curieus menselijk perspectief. De vertaling is knullig.
Aanbevolen voor: Sf-fans die een klassieker achter de kiezen willen hebben.

Innerlijke oorlog en vrede

Auteur: Lev Tolstoj
Titel: Anna Karenina
Taal: Nederlands (vertaald uit het Russisch)
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1877
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Anna Karenina, een dame van stadsadel gevangen in een uitgeblust verstandshuwelijk, begint een passionele affaire met de officier Aleksei Vronski. In parallel volgt de lezer de handel en wandel van Konstantin Levin, een hereboer met zware stemmingswisselingen, die geleidelijk aan de rust vindt bij de vrouw die hem eerst afwijst en dan toch met hem trouwt, Katja Sjtsjerbatskaja.
Aanrader, want: Ondanks de meer dan 900 pagina's, wat alleen de meest onbevreesde lezer niet zou afschrikken, schrijft Tolstoj vlot, onderhoudend en met veel empathie voor zijn eigen personages. Veel emoties die door de personages intens beleefd worden, zijn nog altijd relevant, tot en met de in detail beschreven lichaamstaal toe. Anna zelf is met stip één van de meest interessante personages in de 19de-eeuwse literatuur, en dat wil wat zeggen.
Afrader, want: Uiteindelijk gaat het om de exploten van een zeer gepriviligeerde klasse mensen, en was Tolstoj ook een product van zijn tijd - interessant hier is hoe Anna zwaar gestraft wordt voor haar ontrouw, terwijl haar broer hooguit een wat zielige oude playboy is, maar voor de rest zijn opeenvolgende affaires in alle rust kan beleven. Sommige scènes doen ook wat soap-achtig aan. Bovendien is 920 pagina's écht lang.
Aanbevolen voor: Wie de pop-psychologiserende, grondig beschreven relatieperikelen en filosofische problemen niet schuwt, en zich graag verdiept in verhalen die rijp zijn voor peperdure kostuumdrama's.

Beperkte ontrouw

Auteur: Arthur Schnitzler

Titel: Die Traumnovelle
Taal: Duits
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1920
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Dokter Fridolin slaat op de dool door het Wenen van het interbellum nadat zijn vrouw Albertine hem seksuele fantasieën heeft opgebiecht over een andere man. Hij komt terecht op een mysterieus orgie waar hij uiteindelijk buitengezet wordt zonder er aan deel te nemen, om uiteindelijk terug bij zijn vrouw te komen. Dit boek werd in 1999 verfilmd als ‘Eyes Wide Shut’, de laatste film van Stanley Kubrick.
Aanrader, want: Schnitzler laat de nachtelijke sfeer van een Wenen waar decadentie om elke hoek lijkt te loeren, authentiek tot leven komen (hij woonde er zelf ook). De fysieke en psychische omzwervingen van Fridolin raken een snaar bij iedereen die wel eens last heeft van rusteloosheid, radeloosheid en het op zoek gaan naar wat verborgen ligt achter de keurige voorgevels van stadshuizen. Bovendien geloof je als lezer ook oprecht in de liefde en twijfel tussen Fridolin en Albertine, en dat is essentieel om je ook in te leven in Fridolins nachtelijke wandeltocht.
Afrader, want: Door de tijdsgeest waarin het ontstond, merk je wel dat het boek tegelijk probeert te wijzen op de gevaren van vrouwen die te jong trouwen en daardoor blijven zitten met nieuwsgierige honger naar anderen, maar tezelfdertijd worstelt het verhaal er ook mee Albertine werkelijk als autonome figuur te zien. De ‘crimes of the heart’ die Fridolin begaat zijn, hoewel niet van de zwaarste soort, erger dan wat Albertine bekent, en we worden verwacht dat normaal te vinden.
Aanbevolen voor: Fans van ‘Eyes Wide Shut’ (de film heeft het boek nauwkeurig gevolgd), fans van modernisme, fans van de betere sfeerschepping van het interbellum.

Americana

Auteur: Raymond Carver

Titel: Beginners
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1981
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: Zeventien kortverhalen die vooral inzoomen op het leven van doodgewone Amerikaanse provinciestadjes, arme en middenklassefamilies, en als gedeeld thema meestal scharniermomenten zoals dood, scheiding, trauma en verlossing hebben. De bekendste twee in de collectie zijn ‘So Much Water So Close To Home’, dat in 2006 verfilmd werd als ‘Jindabyne’, en ‘What We Talk About When We Talk About Love’, dat ook zijn naam leende aan een nummer van dEUS.
Aanrader, want: Carver, bekend voor zijn minimalistische stijl, slaagt er steeds in authentieke personages neer te zetten met dezelfde nuchterheid van een getraind observeerder. Of het nu gaat om de stuurse, wat gemene maar in essentie goedbedoelende bakker in ‘A Small, Good Thing’, de verontrustende redneck uit ‘Tell The Women We’re Going’ of de sterke echtgenote uit ‘So Much Water’, steeds wordt het oordeel volledig aan de lezer overgelaten. Carver schrijft bedrieglijk simpele, gewone mensentaal, zonder één ogenblik pretentieus over te komen.
Afrader, want: Je hebt je fictie graag wat meer opgepookt met het fantastische of zo.
Aanbevolen voor: Iedereen die houdt van een stevige, vlezige lap Americana. Terwijl je het boek leest, hoor je niks anders dan een bedaarde, ervaren Amerikaanse stem terwijl je uitkijkt over een weidse vlakte.

Het boek diarree

Auteur: Ivo Michiels

Titel: Het boek alfa
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1963
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: Snapshots van levens van gewone mensen tijdens en direct na Wereldoorlog II, met plotse perspectiefwissels, lange stream-of-consciousnesspassages en veel experimentele taal.
Alfaboek, want: Michiels’ tour de force geldt nog steeds als één van de meest gewaagde Nederlandstalige romans ooit, waarmee hij een karrenvracht conventies bij het oud huisvuil sorteert. Het minste wat je kan zeggen is dat de kans klein is dat je ooit een vergelijkbaar boek zal lezen.
Ik snap er geen iota van, want: Het experiment is onmiddellijk ook het centrale probleem. Het maakt het boek zeer cerebraal en moeilijk te volgen, zonder dat je er iets voor in de plaats krijgt. De emotionele of narratieve kern van het verhaal blijft ook weinig origineel of beklijvend – andere auteurs hebben de verwarring, angst en het geweld van Wereldoorlog II zowel voor als na hem al veel effectiever beschreven. Het is zeer legitiem om van je lezer een inspanning te verlangen, maar nadien voelde ik me bedrogen. ‘Het boek alfa’ gebruikt waanzinnige antiritmes, stijlbreuken, gekunstelde dialogen en bizarre observaties om uiteindelijk erg weinig te vertellen.
Aanbevolen voor: Verstokte fans van het postmodernisme.

Een gefrustreerde leraar Nederlands

Auteur: H. Heidbuchel

Titel: Hoe zeg en schrijf ik het?
Taal: Nederlands
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 1962
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen
Synopsis: Taaltips voor Vlamingen.
Aanrader, want: Hoewel het boekje van de jaren '60 dateert en intussen zelf bol staat van ouderwets taalgebruik, zijn er verrassend veel tips die nog altijd gelden. Onder andere het probleem 'noemen-heten' wordt er in aangekaart, het geval 'omdat-opdat' en ook de diverse gallicismen, germanismen en anglicismen die Vlamingen nog steeds met ergerlijke regelmaat durven hanteren. Ook als historisch document is het best koddig. Je ziet eraan dat taal een levend ding is dat blijft evolueren.
Afrader, want: De auteur is écht een normerende schoolfrik. Sommige dingen gelden ook niet meer, zoals de progressieve spelling.
Aanbevolen voor: Wie veel bezig is met taal en geen recente hulpmiddelen op de kop kan tikken, of geïnteresseerd is in historische taalnormering.

Spionage in tijden van glasnost

Auteur: John le Carré

Titel: Het Rusland Huis
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 1989
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen
Synopsis: Een gedesillusioneerde Sovjet-wetenschapper geeft in boekvorm staatsgeheimen door aan een Britse uitgever. De SIS en de CIA raken er bij betrokken. Er is heel wat drank, een uitgebluste advocaat en een vrouw mee gemoeid.
Aanrader, want: De plot klinkt clichématig, maar Le Carré toont zich verrassend sterk in complexe vertelperspectieven erg helder maken. Bovendien zijn de dialogen nooit minder dan natuurlijk, en heeft hij een goed oog voor lichaamstaal. Hij gaat ook James Bond-clichés uit de weg en focust voornamelijk op het kleinmenselijke.
Afrader, want: De gedeeltes tussen de reizen naar de Sovjetunie worden soms saai. Bovendien kan je je al een beeld vormen van het einde van het verhaal, precies omdat je de geschiedenis kent en het tijdsvak waarin het boek geschreven werd.
Aanbevolen voor: Echte Koude Oorlog-afficionados gaan er weinig aan hebben, maar wie houdt van vlot dialoogwerk en spannende ondervragingen, kan dit met een gerust hart lezen.

Asse van hoop

Auteur: Alice Munro

Titel: Runaway
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2005
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend
Synopsis: ‘Runaway’ is eigenlijk een bundel van acht kortverhalen, waarvan het eerste toevallig dezelfde titel draagt van de verzameling. Elk verhaal belicht stukken of fragmenten van het leven van verschillende Canadese vrouwen van de jaren ’20 tot – vermoedelijk – ergens tegen de jaren ’80 of ’90. Het gaat bijna altijd om scharniermomenten, de soms onbegrijpelijke keuzes die mensen maken voor zichzelf en anderen, en de gevolgen ervan. Niks ligt voor de hand.
Loop niet weg, want: Elk verhaal ontleent zijn kracht niet aan de plot, maar aan de enorme natuurlijkheid van de personages en de dialogen. De ontzettende empathie die Munro aan de dag legt voor haar personages en hun kleine, onuitgesproken observaties, zorgen ervoor dat de momenten van hoop, bitterheid en impulsiviteit een erg intens effect hebben. Hierbij is de uitschieter ‘Passion’, waarin het onbegrijpelijke niet begrijpelijk, maar eerder aanschouwelijk gemaakt wordt. Als laatste punt slaagt Munro er als één van de weinige schrijvers in om man-vrouw-verhoudingen tot meer dan een cliché of een eenzijdige projectie om te vormen.
Ga maar weg, want: Het kortverhaal ‘Tricks’ voelt in zijn afwikkeling een beetje te gekunsteld aan.
Aanbevolen voor: Iedereen die open staat voor een reeks authentieke, pretentieloze kortverhalen die hen recht naar de keel kunnen grijpen.

Sla me zo hard als je kan

Auteur: Chuck Palahniuk

Titel: Fight Club
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1996
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: Een naamloze protagonist lijdt aan chronisch slaapgebrek en dweilt ’s avonds zelfhulpgroepen af om iets te kunnen voelen dat op een leven lijkt buiten zijn erg routineuze middenklassebestaan. Plots duikt er een zekere Tyler Durden op in zijn leven en – schrap maar, bijna iedereen kent de plot van dit boek omdat bijna iedereen de film gezien heeft.
Blaas je appartement op, want: Het boek leest erg vlot weg en de mantrische herhaling van zijn slagzinnen verleent het geheel zelf ook de kracht van een hoogst efficiënte, herhaaldelijke regen vuistslagen. Het gebalde proza en de zuinige dialogen helpen hier ook bij. Voor liefhebbers van de film: de verfilming van Fincher volgt het boek zeer getrouw, wat bij sommige lezers kan helpen voor de inleving. Onder het verhaal zitten ook enkele interessante aanknopingspunten verborgen over het parasitaire systeem van consumptie, onderdrukking en het voortdurende uitschakelen van instincten in de moderne wereld.
Smelt me liever om tot zeep, want: Niet dat Palahniuk daar aan kan doen, maar de Nederlandse vertaling is nogal pover en bovendien ook zeer Hollands. In een verhaal dat doordrongen is van ‘90s-Americana komt dat niet zo goed over. Bovendien zijn de personages eerder vehikels voor leuke dialogen, acties en tips voor het betere doe-het-zelfterrorisme dan dat je je er als lezer echt bij betrokken voelt. Voor een boek dat de grijze anonimiteit van het consumerende bestaan te kijk zet, heeft het zelf ook last van te afstandelijke, oppervlakkige personages.
Aanbevolen voor: Moeilijk te zeggen. Het is zeker geen boek dat ik mensen zou afraden, maar het heeft duidelijk wat aan scherpte ingeboet in vergelijking met de periode waarin het tot stand kwam. Als je beenharde kritiek wil op de petit bourgeoisie van de late twintigste eeuw, lees je beter ‘American Psycho’.

Verhelst voor debielen

Auteur: Amos Oz

Titel: Suddenly in the Depths of the Forest
Taal: Engels (vertaald uit het Hebreeuws)
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2005
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van mijn broer
Synopsis: In een vergeten dorpje dat omringd wordt door wouden en bergen, zijn jaren terug alle dieren verdwenen. De bewoners van het dorp proberen dit te vergeten, maar twee ondernemende schoolkinderen laten zich niet zo snel van hun stuk brengen.
Aanrader, want: Het verhaal is opgesteld in een traditionele, zeer heldere fabelstijl met onmiddellijk herkenbare personages en figuren. Ook de mythevorming achter Nehi, de demon, is zeer boeiend.
Afrader, want: Het is gewoon te simpel voor wat het is. Het deed me op z’n best nog denken aan ‘Tongkat’, dat ik ook al een slecht boek vond en dat de dingen die Oz hier probeert te bereiken, al veel beter deed.
Aanbevolen voor: Buiten kinderen zie ik niet per se aan wie ik dit zou aanraden.

Bengels!

Auteur: René Goscinny

Titel: Le petit Nicolas
Taal: Frans
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1960
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van mijn ouders
Synopsis: Korte stukjes uit het dagdagelijkse leven van de kleine Nicolas en zijn klasgenootjes. Alles mislukt altijd omdat de klas jongens te rumoerig is en in alles hun eigen onnavolgbare logica steekt.
Bien sûr, want: Het is weliswaar duidelijk een jeugdboek, maar er zitten toch genoeg geestige wendingen in om hier en daar een glimlach te ontlokken, vooral als autoritaire volwassenen zoals de schoolintendant voor schut gezet worden, of als Nicolas’ vader en hun snoeverige buurman een racewedstrijd houden op een kinderfiets.
Eh non, want: Het zou oneerlijk zijn te zeggen dat het boekje te weinig om het lijf heeft gezien zijn doelpubliek, maar wat vooral duidelijk is, is dat de humor nu nogal ouderwets overkomt, samen met de hele context van jongensscholen, vaders als gezinshoofden en moeder aan de haard.
Aanbevolen voor: Mensen die zoals ik kort even wensen hun Frans op te frissen en nog niet onmiddellijk (terug) een duik willen nemen in de grote namen.

Professionele dronkaards

Auteur: Marnix Gijsen

Titel: De kroeg van groot verdriet
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1972
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriend
Synopsis: Een naamloze VN-diplomaat gaat elke avond naar dezelfde bar in New York om daar een vrouw te proberen vergeten. De stamgasten, het merendeel Europeanen, zijn allemaal getekend door oorlogservaringen, verlies en leed. Langzaamaan glijdt het hoofdpersonage af in alcoholisme.
Nog een pintje, want: Ondanks de deprimerende plot en de droevige titel leest ‘De kroeg van groot verdriet’ erg vlot weg. Gijsen heeft een precieze stijl die naar het hart van de zaak gaat, en verspilt geen tijd met larmoyante bespiegelingen. De eerste vijf hoofdstukken zijn van topkwaliteit en schetsen erg sfeervol het vreemd-familiaire van gestrande Europeanen in een Amerika dat blaakt van zelfvertrouwen en levenslust.
Naar de ontwenningskliniek, want: Het boek verliest veel vaart als het hoofdpersonage zijn eigen scheiding van zijn vrouw toelicht. Ondanks zijn lippendienst aan enkele sociale kwesties kleeft er aan het boek bovendien ook een nogal misogyn tintje waar ik niet van moest weten.
Aanbevolen voor: Iedereen die Gijsen al lang vergeten was. In zijn eigen tijd werd hij druk gelezen, maar met zijn dood verdween ook de belangstelling in zijn werk. Onterecht.

Foute, weinig geestige feiten

Auteur: J. Lloyd en J. Mitchinson (met voorwoord van Stephen Fry)

Titel: Het grote boek van foute feiten
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gegeven
Synopsis: Gebaseerd op de BBC-quiz QI, waaruit bleek dat veel algemeen aanvaarde volkswijsheden en voor de hand liggende ‘feiten’ helemaal onjuist zijn. De onderwerpen gaan van astronomie tot zoölogie.
Ah, want: Het is best een leerzaam boekje die je zal afhelpen van een aantal clichébeelden. Afhankelijk van je achtergrondkennis is de ene verrassing al groter dan de andere, en elk stukje is kort genoeg om hapklaar te gaan lezen.
... oh, want: Ik had wat meer geestigheid verwacht, maar behalve de zeldzame glimlach die het ontlokt is dit best een droog en saai geschreven ding. Bovendien staan er een aantal merkwaardige fouten in, zoals onder andere het begin van Napoleons regime dat in 1789 geplaatst wordt.
Aanbevolen voor: Mensen die Wikipedia of snopes.com niet kennen.

Oneindig exploderen

Auteur: Willem M. Roggeman

Titel: Gedichten 1950-1970.
Taal: Nederlands
Categorie: poëzie
Jaar van eerste uitgave: 1972
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Pflichtlektüre via een vriend
Synopsis: Bloemlezing van de poëzie van (voornamelijk) literair criticus Willem M. Roggeman, dezer dagen een notoire onbekende in de huidige poëziescène.
Aanrader, want: ’t Is eens wat anders? In zijn beginperiode slaagt Roggeman erin enkele fascinerende beelden en verzen aaneen te rijgen die gerust naast die van zijn tijdgenoten kunnen staan, en op het einde lezen zijn gedichten ook weer wat beter, als van iemand die zich van veel dingen bevrijd weet.
Afrader, want: De inleiding is slecht geschreven en doet oubollig aan, met bloemrijke analyses die kant noch wal raken. Roggeman valt erg vaak in herhaling met zijn beeldspraak, schrapte soms niet voldoende in overbodige of gezochte metaforen en lijkt zich soms te verliezen in een pseudohermetiek die mossel noch vis is. Bovendien, wat hij schreef, schreven andere dichters ook beter. Tja.
Aanbevolen voor: Lezers die willen kunnen zeggen dat ze Roggeman gelezen hebben?

La Wallonie pour les nuls

Auteur: Christophe Deborsu

Titel: Dag Vlaanderen! Hoe Walen écht leven en denken.
Taal: Nederlands
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: De langzamerhand ‘BW’ Deborsu gidst de lezer door zijn eigen leven en probeert een korte, anekdotische geschiedenis te schetsen van Wallonië en zijn bevolking. Er komt onvermijdelijk ook veel politiek bij kijken, en een scheut sociologie.
Enchanté, want: De kaderstukjes zijn amusant, en hier en daar zal de gemiddelde Vlaming zeker iets bijleren over Wallonië en de Walen. Bovendien doet Deborsu zijn uiterste best om de Vlaamse lezer te charmeren zonder daarom dubbel achterover te gaan plooien.
Ah non, want: Mentaliteiten gaan bespreken is een heikele zaak, en had ik het idee dat Deborsu wat onderschatte hoe hard de Vlaamse beweging historisch geboycot werd door zowel Walen als verfranste Vlamingen en Brusselaars.
Aanbevolen voor: Mensen met een open blik die geen lijvig, wetenschappelijk werk verwachten.

Een beledigende atlas

Auteur: Scott Dikkers (hoofdredacteur)

Titel: Our Dumb World
Taal: Engels
Categorie: atlas
Jaar van eerste uitgave: 2007
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: Het magnum opus van de satirische nieuwsdienst The Onion, in de vorm van een atlas. Elk land heeft een eigen lemma, netjes onderverdeeld per continent, met veel kaarten en demografische wetenswaardigheden. In de beste The Onion-traditie is alles verzonnen, en een slim samenspel van satire, overdrijving, absurditeit en spelen met perceptie.
Aanrader, want: De subtitels bij sommige landen alleen al zijn brutaal komisch. Bij de Republiek Congo staat er bijvoorbeeld “Hey, at least we’re not the Democratic Republic of Congo”, of Frankrijks hoogste punt wordt omschreven als iemand die arrogant met z’n neus in de wind staat. Zelfs over kleinere of minder bekende landen slaagt The Onion erin gevat en geestig te blijven (bijvoorbeeld over Vaticaanstad: "Catholic Disneyland").
Afrader, want: Het stukje over België stelt een beetje teleur, het moet gezegd. Omdat de atlas intussen al van 2007 dateert, zijn er in de recente geschiedenis ook enkele gemiste kansen die niet hun weerslag vinden in de atlas, zoals de kernramp in Japan of het ontstaan van Zuid-Soedan.
Aanbevolen voor: Iedereen met een voldoende begrip van de wereldpolitiek, Engelse idiomen, trivia en een gevoel voor humor.

Übermensch in de woestijn

Auteur: Frank Herbert

Titel: Dune
Taal: Engels
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 1965
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Het adellijke huis Atreides neemt bezit van de belangrijke woestijnplaneet Arrakis maar wordt in verbanning gedwongen door hun rivalen van het huis Harkkonen. Zoon en erfgenaam Paul Atreides ontpopt zich tot vrijheidsstrijder, guerilleiro en religieus profeet onder de inboorlingen van de bijzonder harde woestijnwereld.
Aanrader, want: Herbert speelt voortdurend met een amalgaam aan verwijzingen naar ‘oudere’ culturen, talen en religieuze gebruiken die bijeen zijn gekomen in een stomende smeltkroes. Hij legt ook glashelder een planeet uit als één alomvattend, interdependent ecologisch systeem, en schetst en passant nog eens de geboorte van een nieuw soort messias voor die tijd. Parallellen met erg veel politieke en sociale gebeurtenissen van de laatste decennia zijn legio en liggen er tezelfdertijd niet al te dik op omdat het verhaal niet buigt voor postmoderne ironie.
Afrader, want: Het einde van het verhaal stelt een beetje teleur en voelt niet erg bevredigend of plausibel aan.
Aanbevolen voor: Ook wie niet houdt van science fiction of steeds terugdenkt aan David Lynch’ afgrijselijke verfilming (met Sting!), zal een grote, intellectuele kluif aan dit boek hebben, of gewoon kunnen genieten van de onbeschaamd spannende avonturen van de verbannen Atreides-erfgenaam.