Meerdimensionale schaakpartijen

Auteur: Cixin Liu
Titel: The Three-Body Problem
Taal: Engels (vertaald uit het Chinees)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: De wetenschap zit met de handen in het haar omdat fundamentele fysische wetten plots op losse schroeven blijken te staan.
Aanrader, want: Zonder te veel te willen weggeven verweeft Liu op magistrale wijze de geschiedenis van China na Wereldoorlog II met harde SF, bespiegelingen rond speculatieve wetenschap, elementen van een grimmige policier en een humanistische grondlaag. Het is geen wonder dat dit boek (het eerste van een trilogie) een enorme hit was in China en ook daarbuiten zorgde voor deining.
Afrader, want: Trisolaris is misschien een beetje aan de simplistische kant.
Aanbevolen voor: Iedereen die tuk is op een roman die geschreven is met veel verbeelding, intelligentie en een verbijsterend vermogen om alle draden samen te weven tot een boeiend narratief tapijt.

Het einde van de wereld met cocktails

Auteur: Douglas Coupland
Titel: Speler 1
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2012
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Vijf mensen zitten toevallig samen in een hotelbar bij een luchthaven terwijl om hen heen de wereld vergaat.
Aanrader, want: Coupland schrijft altijd met de vinger aan de pols van het nu. Hij laat zijn personages ademen en bewandelt met hen de grens tussen het realistische en het absurde, zoals het ook hoort voor een roman als deze. Zijn inzicht in de gedachtenwereld van een jonge vrouw met autisme is heel plausibel.
Afrader, want: Uiteindelijk heb je als lezer niet per se het gevoel dat Coupland iets te zeggen heeft - hij breit wel enkele boeiende gedachten en vinnige passages aan elkaar, maar voor de diepere gedachte hoef je het niet te doen.
Aanbevolen voor: Fans van goed verteerbare, moderne fictie met een hoekje af.

Baarlijke, gevaarlijke nonsens

Auteur: Harry G. Frankfurt
Titel: On Bullshit
Taal: Engels
Categorie: Essay
Jaar van eerste uitgave: 2005
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Frankfurts filosofische essay, dat eerst in 1986 in een magazine verscheen, probeert het onderscheid te maken tussen leugens en nonsens, en mee te geven waarom nonsens gevaarlijker zijn.
Aanrader, want: Frankfurts these is dat een leugen en de waarheid zich verhouden als strijdende partijen: ze zijn zich beiden bewust van de waarheid. Voor nonsens maakt dit helemaal geen verschil, of ze nu is van de goede aard (bijvoorbeeld toogpraat onder vrienden) of van de malicieuze aard (bijvoorbeeld holle uitspraken van politici). Aangehouden nonsens kan een debat geweldig destabiliseren en trekt een deken over onze ogen. Het essay is nog altijd brandend actueel in een wereld van losgeslagen media als Fox News of de propagandamachines van diverse politieke en economische instanties.
Afrader, want: Sommige paragrafen en zinnen zijn nodeloos complex en nogal stug.
Aanbevolen voor: Het centrale idee is fascinerend voor wie houdt van discoursanalyse en een inzicht wil verwerven in hoe en waarom sommige mensen geen lor geven om de waarheid.

De geboorte van de god

Auteur: C.A. Higgins
Titel: Lightless
Taal: Engels
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Op het schip Ananke duiken twee verstekelingen op en even later ook een agent van het Systeem. Intussen malfunctioneert het schip.
Aanrader, want: Higgins schrijft even afgelijnd en strak als haar personages. Het een policier in de ruimte noemen doet afbreuk aan wat het verhaal te zeggen heeft over leven in een dystopische wereld die als normaal wordt voorgesteld, of de ontwikkeling van artificiële intelligentie. De plotwendingen op het einde zijn nog een extra toemaatje.
Afrader, want: Ida is een beetje een karikatuur. Sommige wendingen liggen voor de hand.
Aanbevolen voor: SF-liefhebbers die de glorieperiode missen van de harde SF.

Het spook van Freud en de patriarch

Auteur: Paul Verhaeghe
Titel: Liefde in tijden van eenzaamheid
Taal: Nederlands
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Geleend van m'n vriendin
Synopsis: In zijn intussen bekende, essayistische stijl voert Verhaeghe de lezer door een psychoanalytische benadering van huidige kwesties rond gender, familie, relatievorming en seksualiteit.
Aanrader, want: Verhaeghe schiet dikwijls raak, bijvoorbeeld als hij spreekt over de competitieve aspecten van mannelijkheid of hoe vrouwen pas serieus kunnen genomen worden als ze zich "bekeren" tot de mannelijke instelling. De analyse van drift en verlangen beklijft. Ook zijn teruggrijpen op oude verhalen die iets vertelden over de evolutie van gezinsbanden en autoriteit, is bijzonder boeiend.
Afrader, want: Tja, psychoanalyse - er kruipt bijzonder veel denkwerk in en nu en dan komen er interessante observaties uit, maar soms voelt het wat te abstract aan.
Aanbevolen voor: Wie geen droge sociologische analyse wil maar ook niet zit te wachten op new age-gelul.

Berlijn na de crash

Auteur: Jeroen Olyslaegers
Titel: Winst
Taal: Nederlands
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2012
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: De kunsthandelaar Donald krijgt een lucratief aanbod om allerlei oude kunstconnecties te verzamelen om een grootse expo op te zetten in Berlijn. Intussen is zijn leven een baarlijke duivelskermis.
Aanrader, want: Olyslaegers roept een bevreemdende sfeer op van een licht afwijkende realiteit, een vage nabije toekomst die onbehagen oproept. Bovendien weet hij zich aardig te redden met diverse perspectieven aan te bieden en die hun eigenheid te verlenen. Het is een boek dat zich niet zomaar blootgeeft aan de lezer en geen aanspraak lijkt te maken op grootse waarheden en statements over kunst.
Afrader, want: Hier en daar worden motieven en thema's geïntroduceerd die ofwel nooit afgehandeld worden (bijvoorbeeld Donalds groeiende paranoia), ofwel de indruk geven dat er tijdens de redactie het één en ander op de vloer is blijven liggen (bijvoorbeeld de stukken met Pluim).
Aanbevolen voor: Zoals aangestipt verlangt 'Winst' dat de lezer zelf wat moeite doet om dingen samen te puzzelen en te interpreteren. Dat mag. Maar het zal niet voor iedereen zijn.

Koninginnen van de jungle

Auteur: Celia Ledoux
Titel: Wild vlees
Taal: Nederlands
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Recensie-exemplaar van de uitgever
Synopsis: Twee oneigenlijke zussen - de ene een keiharde zakenvrouw, de andere een wat brave academische moeder - jagen dezelfde man na, een onwaarschijnlijke mannetjesputter.
Aanrader, want: Conform de titel van het boek is 'Wild vlees' een woeste, compromisloze vertelling die spoort met haar centrale thematiek: exces, in alle mogelijke vormen. Als het niet de groteskheid is van de eeuwig uitdijende Lucie, dan wel de rechtlijniger (zelf)destructie van Donna en Clara. Ledoux schrijft to the point en fysiek zonder te vervallen in louter effectbejag. Via haar drie vrouwen illustreert ze ook de gedoemde drang naar de perfecte ontsnapping uit een al bij al miserabel bestaan. Sympathieprijzen kaapt niemand weg, maar dat hoeft ook niet. Het is juist de wrijving die het interessant maakt.
Afrader, want: De korte stukken waarin Tim zelf op de voorgrond treedt in macho-babbels met zijn maten (of zijn maten die over hem praten) lijken soms de vierde muur te slopen, wat voor mij niet per se het juiste effect opleverde.
Aanbevolen voor: Wie zich wil verdiepen in een debuut waar de vitaliteit van de pagina's spat.

Happy slapping van vader op zoon

Auteur: Herman Koch
Titel: Het diner
Taal: Nederlands
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2009
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Geleend van mijn vriendin
Synopsis: De broers Lohman - de ene een politicus aan de vooravond van een doorbraak, de ander een leraar op rust met psychische problemen - komen met hun wederhelften samen op restaurant om een ongemakkelijk onderwerp te bespreken dat hun kinderen betreft.
Aanrader, want: Tempo en afwisseling liggen allebei hoog. Koch bouwt zijn vertelling op in spannende lagen en weet goed te anticiperen op de verwachtingen van de lezer. Sommige observaties van het hoofdpersonage zijn pijnlijk herkenbaar. De thema's in het boek zijn actueel en worden benaderd met nuance.
Afrader, want: Voor de stijl hoef je 'Het diner' niet te lezen. Het is niet dat Koch per se slordig schrijft of er zich vanaf maakt met een irritante zuinigheid, maar de focus ligt hier duidelijk op het vertellen van een verhaal, niet op het produceren van stilistische hoogstand.
Aanbevolen voor: Wie zich graag door een vlotte, spannende vertelling heen vreet.

Een hipster op vier poten

Auteur: Soseki Natsume
Titel: Ik ben een kat (deel 1)
Taal: Nederlands (vertaald uit het Japans)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 1905
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Door de ogen van een naamloze kat volgt de lezer het reilen en zeilen in het huishouden van een verpauperde leraar Engels en zijn assortiment aan grandioze, luie vrienden en hun bittere, materialistische rivalen.
Aanrader, want: Er zitten fijne en grappige momenten in de reeks losse vertellingen, zoals de bespiegelingen rond zelfmoord, de vreemde manier waarop het Japan onder de Meiji-restoratie omging met Westerse invloeden en de koele afstandelijkheid van de kat.
Afrader, want: Omdat 'Ik ben een kat' een collectie is van een serie vertellingen die oorspronkelijk in magazines verscheen, gaat de plot niet per se ergens naartoe. Dat hoeft ook niet, maar wie een groter opzet verwacht, is eraan voor de moeite.
Aanbevolen voor: Wie eens een andere Japanner wil lezen dan Murakami (die overigens hoog oploopt met Natsume).

De brave kannibaal

Auteur: Yves Petry
Titel: De maagd Marino
Taal: Nederlands
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2012
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Via het spook van Bruno schrijft Marino in de gevangenis hoe hij er toe kwam de wens van Bruno in te willigen om hem vast te binden, te amputeren, te vermoorden en tenslotte een deel van zijn lichaam op te eten. Los gebaseerd op het beruchte voorval van kannibalisme in Duitsland in 2001.
Aanrader, want: Een moderne zaak van vrijwillig kannibalisme in het Westen is natuurlijk gefundenes Fressen voor elke auteur met ambitie, en Petry brengt het er goed vanaf door al direct te openen met het meest sensationele deel. Vervolgens sluit hij de ring door het hele verhaal van Marino en Bruno te vertellen dat naar hun bizarre daad toe liep. Het boek veroorzaakt dikwijls een grimmige glimlach en laat zowel een beslist saaie, onliteraire man als Marino als de bittere literatuurdocent Bruno helemaal tot leven komen.
Afrader, want: In Bruno voel je soms iets te veel een doorslagje van Petry zelf doorklinken. Het is ook niet erg duidelijk waar hij heen wil met het personage van Eveline, en de knipoog naar Rik Torfs had misschien niet gehoeven.
Aanbevolen voor: Lezers die op zoek zijn naar een vlot leesbare klad literatuur die met vaste hand en aan een goed tempo gecomponeerd is.

Liefde in tijden van aliens

Auteur: Michel Faber
Titel: Het boek van wonderlijke nieuwe dingen
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: De Britse missionaris Peter wordt naar de nieuw ontdekte planeet Oasis gestuurd om er de zeer gretige, nieuw gelovige inheemse bevolking te onderwijzen in het christelijke geloof. Tussendoor probeert hij contact te onderhouden met zijn vrouw, die op Aarde is achtergebleven en waar de toestand steeds achteruit lijkt te gaan.
Aanrader, want: Ondanks dat een pseudo-briefroman over een lange-afstandsrelatie en een evangelistisch koppel een recept lijkt voor een onhandige roman, weet Faber zich bijzonder goed uit de slag te trekken met de totale vreemdheid van een wereld als Oasis. De relatie tussen Peter en Bea voelt bijzonder echt en is het anker in een universum waar de dingen allemaal niet echt lijken te kloppen.
Afrader, want: Het einde is een beetje frustrerend, al had Faber dat allicht wel zo bedoeld. Het is ook pas vrij laat in het boek dat men Peter inlicht welk belang zijn missie echt heeft, wat hem bij tijden een niet altijd even snugger personage doet lijken.
Aanbevolen voor: Lezers die op zoek zijn naar fantastische lectuur met een hint van zowel het hartverscheurende alledaagse als een schaduw van het omineuze en mysterieuze.

Grote, onbestaande geschiedenis

Auteur: Kim Stanley Robinson
Titel: The Years of Rice and Salt
Taal: Engels
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2002
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: In tien lijvige hoofdstukken voert Robinson de lezer door de wereldgeschiedenis hoe die er uit zou kunnen gezien hebben indien de Zwarte Dood 99% van alle Europeanen gedood had in de 14de eeuw. De lezer volgt het wel en wee van een 'jati', een groep verbonden zielen die steeds reïncarneert in wisselende rollen op sleutelmomenten van de geschiedenis.
Aanrader, want: De alternatieve historie die Robinson neerzet voelt consistent, indrukwekkend en fris aan. Vooral in de latere hoofdstukken bloeien zijn personages open tot intellectuelen, humanisten en onvermoeibare, melancholische wereldverbeteraars.
Afrader, want: Niet elk hoofdstuk is even sterk en Robinson worstelt in het begin wat om de juiste toon aan te slaan. Met sommige personages leef je minder mee omdat hun leven eerder in vogelvlucht geschetst wordt dan dat je het gevoel krijgt middenin de actie te zitten.
Aanbevolen voor: Humanisten met een mooi vijsje los.

De prijs van totale harmonie

Auteur: Anna Smaill
Titel: The Chimes
Taal: Engels
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: In een post-apocalyptische wereld waar mensen voornamelijk communiceren via zang en muziek wordt de jonge Simon naar Londen gestuurd. Hij wordt er deel van een ondergrondse straatbende en ontrafelt geleidelijk aan waarom de meeste mensen geen langetermijnherinneringen meer kunnen opslaan.
Aanrader, want: De wereld die Smaill schept in dit boek is bijzonder origineel vormgegeven en op basis van een intrigerende premisse. Het aloude dystopische vraagstuk of er een lans te breken valt voor een wereld vol vergetelheid wordt hier op een boeiende manier neergezet.
Afrader, want: Plotwendingen die me verrassend bedoeld lijken, zijn niet zo enorm verrassend. Het is ook jammer dat weinig te weten komen over de wereld buiten Zuid-Engeland.
Aanbevolen voor: Wie een originele roman zoekt die in het Nederlandstalig taalgebied allicht nooit een kans had gekregen.

De nuance van de Bekende Vlaming

Auteur: Tim F. Van Der Mensbrugghe
Titel: Imago
Taal: Nederlands
Categorie: Interviews
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Journalist Van Der Mensbrugghe interviewt 13 controversiële bekende Vlamingen over het imago dat ze hebben bij het grote publiek. Ziet Jean-Marie Dedecker zichzelf ook als een agressieve brulboei? Is Kristien Hemmerechts "in het echt" een zure tante? Denkt Gunter Lamoot terecht dat hij gezien wordt als een enfant terrible dat met kak slingert?
Aanrader, want: De premisse van de bundel interviews is origineel en levert hier en daar interessante schetsen op. Sommige BV's, zoals Etienne Vermeersch of Matthias Storme, berusten in hun imago, anderen, zoals Paul Jambers winden er zich nog steeds in op. De meest verhelderende gast in het boek is allicht Michael Freilich. Het interview met Jeff "Alle vrouwen zijn hoeren" Hoeyberghs is een oefening in het absurde en bevestigt elk vooroordeel dat aan 's mans reputatie kleeft.
Afrader, want: Misschien hadden de interviews iets korter gemogen. Van Der Mensbrugghe heeft een onderhoudende pen maar de zware tekstblokken stapelen zich soms nogal op. Laatste puntje van kritiek: er had nog een sportfiguur bij gemogen.
Aanbevolen voor: Wie interesse heeft in media-analyse en interviews in een eerlijke, directe stijl.

Literaire prikdraad

Auteur: A.H.J. Dautzenberg
Titel: En dan komen de foto's
Taal: Nederlands
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht
Synopsis: Dautzenberg trakteert de lezer op 40 kortverhalen in bijzonder diverse indelingen en met originele benaderingen. Centraal lijken veelal "wat als"-vragen te staan, die doorgetrokken worden tot hun meest bizarre en in enkele gevallen gruwelijke gevolgen.
Aanrader, want: Het laatste wat je Dautzenberg kan verwijten, is dat hij niet origineel is of niets te zeggen heeft. Hij is intelligent genoeg om zich niet neerbuigend naar zijn publiek op te stellen en onderhoudend genoeg om zijn toch vrij scherp gedefinieerde ego als schrijver te veel op de voorgrond te laten komen.
Afrader, want: Het is een bewuste keuze, maar de Nieuwe Zakelijkheid van z'n stijl vind ik maar niets. De bedoeling om stijl van pretentie te ontdoen vind ik zelf gewoon een andere vorm van pretentie. Daardoor komt Dautzenberg ook zeer Nederlands-Nederlands over.
Aanbevolen voor: Wie nu en dan wil onderhouden worden door een bundel afwisselende kortverhalen, vignettes, experimenten, gedachten en analyses.

Een ingenieus überboek

Auteur: David Mitchell
Titel: The Bone Clocks
Taal: Engels
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Gekocht als e-book
Synopsis: Telkens met sprongen van 10 à 20 jaar, vertrekkend in 1984, chroniqueert Mitchell het leven van de Britse Holly Sykes, van een momenteuze dag in haar puberteit tot de laatste maanden van haar leven als bejaarde vrouw en grootmoeder. We zien haar door de ogen van diverse personages. Tegelijk vormt ze de spil van een eeuwenlange strijd die uitgevochten wordt tussen twee groepen onsterfelijken.
Aanrader, want: Je hoeft geen andere boeken van Mitchell gelezen te hebben om dit boek te begrijpen, maar met een ingenieuze precisie verweeft hij hier personages en thema's uit zijn andere boeken. Deze keer gaat hij verder dan enkel knipogen: hij schept het kader dat z'n verhalen omtrekt, en schuwt daarbij niet de grote ambitie. Bovendien is Mitchell hier bijzonder goed op dreef in zijn geestige, spannende en vlotte stijl. Als we al iets als "mitchelliaans" kunnen omschrijven, dan wel dit: zijn voortdurende belangstelling in prooi en roofdier, in oorzaak en gevolg, en in de temperende kracht van menselijkheid. Zijn passages over de licht sociopathische Hugo Lamb die vaststelt dat hij verliefd is, behoren tot de beste die hij ooit geschreven heeft.
Afrader, want: Sommige critici vonden het bovennatuurlijke element er te veel aan. Als je niet houdt van het fantastische, begrijp ik dat. Bovendien is het afwachten of Mitchell ooit buiten dit universum zal kunnen schrijven.
Aanbevolen voor: Wie houdt van hedendaagse Engelse literatuur met lef en fantasie.

Depressief en cool zijn

Auteur: Haruki Murakami
Titel: Norwegian Wood
Taal: Nederlands (vertaald uit het Japans)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2001
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Geleend van mijn vriendin
Synopsis: Toru en Naoko zijn het centrale, op voorhand gedoemde koppel van dit verhaal, dat de wijdsheid van Tokio moeiteloos combineert met het pastorale en feeërieke van een afgelegen instelling. Vriendschap, seks en gezonde onthechting zijn maar een paar van de thema's die Murakami aanraakt.
Aanrader, want: Murakami schrijft direct maar discreet, met een beheerste vorm van respect voor z'n eigen personages, die hij vrij laat weg meanderen van de vertelling. Hij verweeft zijn existentialistische gedachten moeiteloos door zijn personages, die hoewel niet altijd plausibel, bijzonder authentiek aanvoelen.
Afrader, want: Je kan wel eens gaan denken dat zelfmoord zo geësthetiseerd wordt dat het de harde aspecten ervan trivialiseert. Midori is een beetje een 'manic pixie dream girl'.
Aanbevolen voor: Literaire hipsters en lezers die houden van een bedaarde, zachte melancholie.

SF doceren met respect en kwinkslagen

Auteur: Margaret Atwood
Titel: In other worlds - SF and the human imagination
Taal: Engels
Categorie: Essays
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Verjaardagscadeau
Synopsis: Aan de hand van genreklassiekers in het fantastische bespreekt Atwood diverse thema's in sciencefiction zoals utopieën en dystopieën, satire, gender, religie en de condition humaine. Als toemaatje zitten er nog drie kortverhalen van Atwood zelf bij.
Aanrader, want: Atwoods directe, soms licht sardonische stijl zit onmiddellijk raak. Met de souplesse van een geoefende intellectueel en kenner van het genre gaat ze diverse complexe thema's te lijf zonder ooit als een drammerige professor over te komen. Een kwinkslag is nooit ver weg. Tezelfdertijd voel je ook het respect dat ze heeft voor haar voorgangers in het rijk van de speculatieve fictie.
Afrader, want: Je leest liever haar romans. Of je hebt meer dan de helft van de besproken boeken en verhalen niet gelezen.
Aanbevolen voor: SF-liefhebbers of mensen die (onterecht) denken dat SF triviale pulp is.

Bloedmagie en kabbalisme in Praag

Auteur: Gustav Meyrink
Titel: De golem
Taal: Nederlands (vertaald uit het Duits)
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1915
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriend
Synopsis: Via een droomverhaal herbeleeft de verteller uit het standpunt van de graveerder Athanasius Pernath een reeks mysterieuze gebeurtenissen die plaats zouden gevonden hebben in de Joodse wijk van Praag in de tweede helft van de 19de eeuw. Tarot, geheimzinnige armengenootschappen, een complotterende student, een boosaardige schroothandelaar en verschillende mooie vrouwen passeren allemaal de revue in Meyrinks duistere carrousel van symbolische, half-werkelijke wendingen.
Aanrader, want: De eigenzinnige, duistere sfeer van het boek verdient al een leesbeurt op zich. Het is een boek dat zich niet zomaar laat grijpen en al strooit het met hints en broodkruimels, net als Pernath moeten we ons door een zee van onbetrouwbare indrukken heen worstelen.
Afrader, want: Voor sommige lezers kan het op bepaalde momenten wat te mystiek worden.
Aanbevolen voor: Wie graag vroegmoderne klassiekers leest, komt hier ruimschoots aan z'n trekken.

De ongewilde vader

Auteur: Jeroen Brouwers
Titel: Datumloze dagen
Taal: Nederlands
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 2010
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Een naamloos hoofdpersonage vertelt via verschillende story-telling flashbacks hoe zijn eerste huwelijk ontaardde en hij ongewild vader werd, daarna toch probeerde toenadering te zoeken maar die pogingen afketsten, om tenslotte op een dramatische manier toch een vorm van acceptatie te vinden.
Aanrader, want: Zoals elke Brouwers leest 'Datumloze dagen' vlot, met om elke hoek wel ergens een treffende wending, een stilistische hoogstand en een harde dialoog met het zelf.
Afrader, want: Het hoofdpersonage lijdt onder zelfverachting, maar vreemd genoeg nog het minst over de aspecten aan zijn geschiedenis en handelen die ethisch het meest laakbaar zijn. Het einde is enigszins voorspelbaar, en sommige grepen voelen gekunsteld aan.
Aanbevolen voor: Dit is Brouwers en kan per definitie onmogelijk slécht zijn, maar ik zou het niet aanraden aan wie nog geen fan is. Elke andere auteur had voor 'Datumloze dagen' vast een halve ster meer gekregen maar jammer genoeg worden de titanen van de literatuur aan andere normen getoetst.

Het monster van de Victoriaanse samenleving

Auteur: Robert Louis Stevenson
Titel: The Strange Case of Dr. Jekyll & Mr. Hyde
Taal: Engels
Categorie: fictie
Jaar van eerste uitgave: 1886
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van mijn vriendin
Synopsis: Grotendeels door de ogen van de advocaat Gabriel Utterson volgen we hoe een mysterieuze Mr. Hyde met zijn daden van buitensporige agressie, Londen in zijn greep houdt. Daar blijkt Hydes verhouding met een vriend van Utterson, Dr. Jekyll, een zeer belangrijke rol in te spelen.
Aanrader, want: Eens je je wat door het stijve Engels van de 19de eeuw worstelt, is 'Dr. Jekyll & Mr. Hyde' een bijzonder vlot leesbaar boekje dat aan een stevig tempo vooruitgaat. De gothic beschrijvingen van een donker Londen zijn al meer dan een eeuw klassiek in zijn genre.
Afrader, want: Natuurlijk ligt het aan de tijd waarin het ontstond (en is het boek ook ironisch genoeg een kritiek op de repressie van de Victoriaanse maatschappij), maar het is frustrerend dat je tussen de regels zelf moet fantaseren wat Hyde nu precies allemaal uitspookt.
Aanbevolen voor: Wie een vlot leesbare klassieker zoekt.

Een hart dat zichzelf niet kent

Auteur: Dirk De Wachter
Titel: Liefde: een onmogelijk verlangen
Taal: Nederlands
Categorie: essays
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van mijn vriendin
Synopsis: De Wachter, professor in de filosofie, houdt de liefde tegen het licht in een aantal los gestructureerde, bevlogen essays. Liefde in de wereld van vandaag blijkt absoluut niet de evidentie zelf.
Aanrader, want: De Wachter pleit voor het accepteren van een zeker "je ne sais quoi" in langdurige relaties, matiging in de verwachtingen en stelt zich kritisch op tegenover de relatie als consumptie-artikel.
Afrader, want: Doordat hij zelf toegeeft dat er geen eensluidende definitie kan bestaan van de liefde, verliest zijn betoog een beetje aan kracht. Sommige observaties zijn ook tamelijk voor de hand liggend.
Aanbevolen voor: Fans van goed verteerbare psychologische lectuur.

Bedrijven als Proteus

Auteur: Peter Hinssen
Titel: The Network Always Wins
Taal: Engels
Categorie: professioneel
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriend
Synopsis: Ondernemer en marketeer Hinssen stelt dat de toekomst van de marketing volledig aan het netwerk is, en dat dit van bedrijven een evolutie vergt naar een "anti-fragiele", amorfere structuur die omgang met fluïde netwerken faciliteert.
Aanrader, want: Hinssen stoffeert zijn betoog met veel trivia over een rijke variëteit aan onderwerpen. Hij legt ook de vinger op enkele zere wonden van het bedrijfsleven, inclusief de cyclussen van hypes die de economische wereld beheersen.
Afrader, want: Hoewel ik het eens ben met zijn analyse dat "denken als een netwerk" cruciaal is voor de toekomst, ben ik nog niet zo zeker of dat zo snel zal gaan. De consument is niet de enige die de wetten dicteert van de marketing.
Aanbevolen voor: Mensen met interesse in marketing.

Wat licht geeft, moet het branden verdragen

Auteur: Saul Bellow
Titel: Humboldt's Gift
Taal: Engels
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 1976
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriendin
Synopsis: De matig succesvolle auteur Charlie Citrine staat aan de schemer van zijn carrière, zit verwikkeld in een vechtscheiding en langs alle kanten willen mensen misbruik maken van zijn geld en roem. Op dat moment overlijdt zijn oude vriend en eertijdse mentor, de tot waanzin vervallen Von Humboldt Fleischer, die al lang een bittere vijand van Citrine geworden is.
Aanrader, want: Bellow bedrijft hoogstaande literatuur met hoofdletter L, en doet op minder dan 30 pagina's ver in 'Humboldt's Gift' wat nog niet weggelegd is voor de meeste auteurs in hun hele carrière. Net als Charlie en Humboldt zelf is het boek rijkelijk gestoffeerd met culturele artefacten, theorieën en beschouwingen.
Afrader, want: Charlie's toenemende interesse in antroposofie irriteert niet enkel zijn vrienden, maar is ook irritant voor de lezer omdat het zo weinig zegt en onsubstantieel is.
Aanbevolen voor: Geen boek voor iedereen, maar wel een boek dat voelt als een beloning voor mensen die de moeite nemen om zich door de kruisverwijzingen te werken én sowieso een zwak hebben voor de Grote Amerikanen.

Geslepen zinnen

Auteur: Arthur Japin
Titel: Kussenboek
Taal: Nederlands
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekregen van m'n vriendin
Synopsis: Thematisch geordende citaten uit het werk van Arthur Japin.
Aanrader, want: Niet alleen verstaat Japin de kunst van het toegankelijk schrijven, veel van de wijsheden die hij zijn personages laat delen, zijn half niet zo belegen of onorigineel als hem soms verweten wordt. Hier is geen auteur aan het werk die pronkt met z'n eigen intellect, maar oprecht probeert om te delen wat hij denkt en voelt.
Afrader, want: De meligheid sluipt er hier en daar toch wel in, en een scheut gender-essentialisme is ook nooit ver weg.
Aanbevolen voor: Ik denk niet iemand als ik de doelgroep was van dit boek, maar ik veronderstel wel dat Japin-fans erg graag en veel door deze revue zullen bladeren. Fraaie uitgave in fysieke vorm ook, overigens.

Beter dan Eddy Wally in space

Auteur: Andy Fierens en Michaël Brijs
Titel: Astronaut van Oranje, een Vlaams epos
Taal: Nederlands
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 2013
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gekocht
Synopsis: Kapitein Borms van het vrachtschip Rex komt tot een onfrisse ontdekking aan boord van zijn schip, wat een complot onthult tussen de machthebbers van de Vlaamse Republiek en de Katholieke Kerk.
Aanrader, want: Fierens en Brijs hebben duidelijk erg veel lol gehad aan het schrijven van dit boek, dat niet enkel een warme hommage is aan oude Amerikaanse pulp-sf, maar genadeloos alle cultuurclichés rond Vlaams nationalisme door de drek sleurt. De kolder spat van alle pagina's en het tempo ligt hoog.
Afrader, want: De karakterisering van Saïd als een soort 'magical negro' is nogal ondoordacht. Het boek heeft ook soms moeite te beslissen of Borms nu een deconstructie of een bevestiging is van de macho-actieheld.
Aanbevolen voor: Mensen die graag humor en knipogen in hun literatuur hebben met de nasmaak van een goede bruine Vlaamse portie stoofvlees.

De dood van een zwerver

Auteur: Stijn Streuvels
Titel: Het leven en de dood in de ast
Taal: Nederlands
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 1926
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau van ouders
Synopsis: Op één avond en nacht in de ast, een plaats waar wortels vermalen worden tot chicorei, zitten drie arbeiders in gedachten en dromen verzonken. Hun duisternis wordt opgeschrikt door de landloper Knorre, die de ast binnen komt om er zijn laatste adem uit te blazen.
Aanrader, want: Streuvels heeft een stijl waar de Vlaamse klei in grote hompen aan kleeft, en hij weet van begin tot eind de aandacht vast te houden van de lezer door zijn theatrale omwegen in dromen, mijmeringen en interne belijdenissen van zijn personages. Hutsebolle, Blomme en Fliepo zijn drie mannen zoals er al talloze bestaan hebben en nog zullen bestaan, maar door romanciers doorgaans aan hun lot worden overgelaten. Streuvels zet ze krachtig, menselijk en eerlijk neer.
Afrader, want: De woordenschatlijst achteraan is echt wel broodnodig, en hier en daar doet Streuvels een aantal slordige of onhandige dingen die anno 2015 niet meer langs een uitgever zouden passeren.
Aanbevolen voor: Wie net zoals ik ten onrechte dacht dat Streuvels belegen pastorale boekjes schreef.

Sumoworstelaars en vrolijke cijfers

Auteur: Stephen J. Dubner en Steven D. Levitt
Titel: Freakonomics: a rogue economist explores the hidden side of everything
Taal: Engels
Categorie: non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2006
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriend
Synopsis: Dubner en Levitt nemen via verschillende essays de lezer mee door verrassende economische correlaties en studies. Waarom zijn de meeste drugdealers arm? Wat verklaart het pijlsnelle dalen van gewelddadige misdrijven in de jaren '90 in Amerika? Hoe win je een verkiezing?
Aanrader, want: Dubner en Levitt schrijven vlot en slagen erin om vrij droge, soms esoterische materie fascinerend te maken voor een lekenpubliek. 'Freakonomics' doet niet aan ideologie, maar probeert wetenschap dichter bij het publiek te brengen.
Afrader, want: Door de essayistische vorm gaat er soms wat samenhang tussen de hoofdstukken verloren, maar Dubner en Levitt geven aan dat het expliciet niet hun bedoeling is om die te zoeken.
Aanbevolen voor: Mensen die verzot zijn op boeiende weetjes en eens toe zijn aan iets lichtere lectuur dan loodzware durven als 'Kapitaal in de 21ste eeuw'.

Tastbaar en stijlvol

Auteur: Erwin Mortier
Titel: Mijn tweede huid
Taal: Nederlands
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 2000
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriend
Synopsis: Een rustiek coming of age-verhaal van de dromerige Anton, die gecontrasteerd wordt met zijn ruige neef, en opgenomen wordt in zijn geheimzinnige vriendschap op school.
Aanrader, want: Mortier is een stilistische klassebak die achteloos de pareltjes uit zijn pen schudt. Zoals de titel laat vermoeden, is het verhaal bijna tastbaar, proefbaar en aanraakbaar.
Afrader, want: Soms is dergelijke stilistische overdaad niet functioneel. Eerlijk is eerlijk: het verhaal is niet bijzonder origineel.
Aanbevolen voor: Wie een Claus-vormig gat op te vullen heeft in zijn of haar literaire maag, of wie tuk is op een bijzonder mooie literaire stijl.

Vrolijke beestenboel

Auteur: Frederik Lucien De Laere
Titel: Paniek in het circus
Taal: Nederlands
Categorie: poëzie
Jaar van eerste uitgave: 2003
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: dichter liet het per ongeluk achter
Synopsis: In ongeveer 40 gedichten, meestal kort, meestal met een pointe, en meestal met een dier in de hoofdrol, stelt De Laere zijn poëtische zoo ten toon.
Aanrader, want: 40 gedichten is veel voor een bundel, maar doordat hij direct en vrij toegankelijk schrijft, heeft De Laere geen moeite om de aandacht van de lezer vast te houden. Hier en daar zit een gedicht dat ongekunsteld een glimlach of een grimas onderdrukt. Op zijn best is hij in de voetsporen van Larkin een dichter van de vreemde alledaagsheid.
Afrader, want: Misschien wegen sommige gedichten iets té licht, en nu en dan voelt de stijl, hoewel nog maar 12 jaar oud, al aan als een beetje gedateerd.
Aanbevolen voor: Wie wel poëzie wil lezen, zich vooralsnog afgeschrikt voelt door "moeilijke" dichters, maar de "instapdichters" al ontgroeid is.

Pius' gewillige beulen

Auteur: Jeroen Brouwers
Titel: Het hout
Taal: Nederlands
Categorie: proza
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: gewonnen op een quiz
Synopsis: De jonge broeder-leraar Bonaventura twijfelt eraan om zijn kap over de haag te gooien door getuige te zijn van het constante en sadistische misbruik van pensionaatjongens door zijn medebroeders, en omdat hij een vrouw heeft leren kennen.
Aanrader, want: Dit is een vintage Brouwers. Vanaf de eerste bladzijde is hij trefzeker in de opbouw van zijn tekst en loodst hij de lezer moeiteloos door een plot die van stilistische en inhoudelijke hoogstand naar hoogstand gaat. Het is al even geleden dat er zo'n monsterlijke slechterik in de Nederlandse literatuur verscheen als broeder Mansuetus.
Afrader, want: Bonaventura aarzelt wel erg lang, en misschien ligt het einde er wat dik op.
Aanbevolen voor: Zowat iedereen.

Zwarte toilethumor

Auteur: Sander VDV
Titel: RIP Sander VDV deel 1
Taal: Nederlands
Categorie: graphic novella
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriendin
Synopsis: Sander VDV pleegt zelfmoord om zijn vrienden een hak te zetten, en ontdekt dat hij hen als spook kan blijven tormenteren.
Aanrader, want: Het is een originele premisse, en VDV schuwt het absoluut niet zijn eigen personage als zielig en rancuneus neer te zetten (en dat ook te beseffen). VDV is op zijn best als hij de kleinmenselijke kantjes van zijn vrienden fileert, en zijn spook laat opduiken in een wc-pot of tijdens een restaurantbezoek.
Afrader, want: Humor die naar beneden trapt in plaats van naar boven mikt, is altijd wat precair om te gaan bedrijven, en het is wat vreemd dat VDV de vriend waar hij het meeste jaloezie voor voelt, er relatief goed van af laat komen. Ook: misogynie en racisme.
Aanbevolen voor: Wie Sander VDV al kent als stand-up comedian, zal al vertrouwd zijn met zijn gitzwarte humor en dit vast kunnen appreciëren. Als je je zoals ik stoort aan hatelijke houding die hij zijn spook laat aannemen tegenover vrouwen en minderheden, zou ik deze beker aan mij laten voorbijgaan.

Een wit gedachtestreepje

Auteur: Gerrit Kouwenaar
Titel: Vallende stilte
Taal: Nederlands
Categorie: poëzie
Jaar van eerste uitgave: 2014
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: kerstcadeau
Synopsis: Een bloemlezing uit het omvangrijke werk van de in 2014 overleden Gerrit Kouwenaar.
Aanrader, want: Niet alleen is 'Vallende stilte' een mooie vogelvlucht over Kouwenaars lange en indrukwekkend consistente oeuvre, het is een boek dat uitgegeven is met veel liefde voor het boek als medium zelf. Kouwenaar heeft gedichten geschreven die gerust kunnen dingen naar het beste van wat er ooit in het Nederlands gedicht is, en dat met een bijzonder spaarzaam palet aan woorden. Terwijl hij in zijn poëzie zijn eigen einde stapsgewijs voelde naderen, stijgt de ontroering.
Afrader, want: Je kan er niet van onder uit dat de schaduwzijde van Kouwenaars consistentie is dat hij vaak hetzelfde schrijft in andere variaties.
Aanbevolen voor: Poëzieliefhebbers.