Over 'Onklare taal'
woensdag 29 december 2021
Een wandelend slagschip
woensdag 22 december 2021
De Arm & Joe
vrijdag 17 december 2021
Koffie met wat extra tijd
Auteur: Toshikazu Kawaguchi
Titel: Before the Coffee Gets Cold
Taal: Engels (vertaald uit het Japans)
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2015
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: Geschenk
Synopsis: Een ondergrondse, kleine koffiebar in Tokyo laat bezoekers toe om door de tijd te reizen zolang de speciale koffie die ze daartoe geserveerd krijgen, niet koud wordt.
1.12 Gigawatts, want: Het aspect van tijdreizen wordt vooral gebruikt om menselijke, vaak melancholische verhalen te vertellen en wordt nooit zoetsappig of uitleggerig. Je hebt het gevoel dat de personages plausibele, levende mensen zijn en de stijl is nooit minder dan gepast bengelend tussen art house cinema en een middlebrow blockbuster. De dialogen zijn vinnig, ook (het verbaast niet dat het verhaal oorspronkelijk begon als een toneelscript).
De koffie is al lang koud, want: Het is erg makkelijk om op 'Before the Coffee' een soort oriëntalistisch sjabloon toe te passen, al kan je dat Kawaguchi natuurlijk helemaal niet kwalijk nemen.
Aanbevolen voor: Wie wel nog eens toe is aan een Japanner maar niet voor Murakami wil kiezen.
woensdag 15 december 2021
Wij komen in vreemde vrede
donderdag 2 december 2021
Bij de ballen van Ouranos
zaterdag 13 november 2021
Wat was was
zaterdag 11 september 2021
Gramsci voor beginners
Titel: Dominantie
Taal: Nederlands
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2020
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriendin
Synopsis: El Kaddouri schetst de filosofische en sociologische grondslagen van wat intussen weer de zoveelste holle rechtse boeman geworden is, de 'woke'-beweging.
Ja meesteres, want: Het boekje is scherp en toegankelijk geschreven zonder moraliserend over te komen. In feite is het een goede inleiding op verdere gedachtenkaders als die rond intersectionaliteit of de theorieën van Antonio Gramsci (die zelf mee aan de basis lagen voor mijn 'Nieuwe Staat').
Genade, want: Je kan je afvragen of de rechtse roepers dit ooit gaan lezen.
dinsdag 31 augustus 2021
Kunst en kunsteling
Titel: Novelle
Taal: Nederlands
Categorie: Proza
Jaar van eerste uitgave: 2021
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: opgestuurd door de auteur zelf
Synopsis: Een verwaande schrijver die zijn beste tijd gehad heeft, dwaalt 48 uur lang rond langs cafés, hotels en luchthavens nadat zijn partner hem heeft buitengesloten en hem heeft verlaten.
Dwaallicht II, want: De Backer is duidelijk erg belezen en verdoezelt ook zijn invloeden geenszins. Hier en daar zitten er erg geestige vondsten en snelle kronkels in die de 'Novelle' leesbaar maken aan een sneltreintempo. De Backer kan schrijven, verstaat ook de kunst van de eenheid van tijd, scène en handeling en heeft goddank niet de behoefte alles te gaan uitleggen. Het gepast farciale slot is mooi.
Afgedwaald, want: Het boek lijdt een beetje onder 'debutitis' - omdat De Backer lijkt te willen tonen dat hij iets kan, bulken de pagina's van de nodeloze archaïsmen en soms stuntelige trouvailles, en je voelt ook dat hij zich meer het idee eigen heeft gemaakt van een verloederde schrijver, alsof een veel jongere man plots een te grote lederen jas en een kalende pruik heeft gekocht, maar niet de doorleefde realiteit. Sommige dialogen zijn dialogen die geen mens ter wereld ooit zou voeren, wat het te gekunstelde effect alleen maar versterkt.
donderdag 26 augustus 2021
Waren de kosmonauten goden?
Titel: De eerste beschaving
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2004
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een collega
Synopsis: Knight en Butler staan stil bij verschillende prehistorische en vroeg-historische samenlevingen en hun merkwaardige overeenkomsten in hun maat- en gewichtystemen, zowel als hun precisie daarin.
Gewichtig, want: Hoewel we intussen weten dat vele vroege beschavingen erg bedreven waren in wiskunde en astronomie en in staat waren om erg complexe systemen te bedenken, zelfs zonder schrift, wielen en ijzer, pleit het voor Knight en Butler dat ze niet onmiddellijk beginnen bazelen over aliens en oude astronauten. De hypothese dat het gezichtsvermogen en het gehoor op een vreemde manier reflecties zijn van elkaar, is interessant.
Uit de maat, want: Het boek is bij tijden nogal lullig geschreven, vooral in de herleefde dialogen tussen de onderzoekers, waarin ze meer overkomen als tienernerds die volledig van de kaart zijn na hun stoner-analyse van 'The Matrix' dan als volwassen mannen. En ze sleuren er dan wel geen aliens bij of Soemeriërs met computers, maar wel - komt-ie - God zelf.
dinsdag 3 augustus 2021
"You blamed it all on the alcohol"
Titel: Drankje?
Taal: Nederlands (vertaald uit het Engels)
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2020
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau
Synopsis: Nutt, een dokter en specialist die in verschillende Britse raden zat die regeringen advies verstrekten over het alcoholbeleid én zelf mede-eigenaar van een wijnbar, geeft een toegankelijk en breed overzicht van enkele voordelen en vooral erg veel nadelen van het drinken.
Nee merci, want: Nutt is allesbehalve prekerig in zijn feitelijke aanpak, vooral omdat hij erkent waarom mensen drinken en waarom sommige mensen een problematische relatie ontwikkelen met alcohol. Hij is zelf geen geheelonthouder en tegelijk erg goed op de hoogte van de Westerse drankproblematiek.
Doe ze nog maar eens vol, want: Ik denk eerlijk gezegd dat enkel de meest recalcitranten dit geen informatief boekje zouden vinden.
maandag 28 juni 2021
De tijd vliegt slecht
Auteur: Jeroen Brouwers
Titel: Cliënt E. Busken
Taal: Nederlands
Categorie: Proza
Jaar van eerste uitgave: 2021
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: voordeelactie van Humo
Synopsis:
E. Busken is opgenomen in een bejaardenhome en weigert te spreken. Terwijl zijn dementie vordert en zijn fantasie steeds vaker de overhand neemt op zijn anders acute observatievermorgen, onthult zich de tragiek van Buskens (voorbije) leven.
Een oude vos, want: Om te beginnen: het is een Brouwers, en de boutade dat zelfs een mindere Brouwers nog altijd met kop en schouders boven het pak uitsteekt, is hier opnieuw waar. Brouwers is misschien de enige levende schrijver die weergaloos Nederlands en Belgisch Nederlands met elkaar kan vermengen zonder dat het gekunsteld wordt, en zich met tomeloze energie boort in de steeds verder verwaterende geest van zijn E. Busken. Je kan er een 'serieus' antwoord in zien op de romans van Hendrik Groen, die er een eerder ironische en ondanks alles levenslustige toon op nahielden, maar het is meer dan dat.
Wat kijk je nou, ouwe, want: Eerlijk is eerlijk: ondanks zijn weergaloze schilderskunst en zijn manier om taal te kneden en te masseren tot een uniek samenspel van vorm en inhoud, heb je toch het gevoel een aantal thema's al eerder en beter aangeboord te zien in Brouwers' werk, zoals Indonesië, kindermishandeling, seksuele repressie en misantropie.
Aanbevolen voor: Gelijk wie.
woensdag 9 juni 2021
"He cares about nothing, he's a nihilist." - "Must be exhausting."
Auteur: Botho Strauß
Titel: Dem Gott der Nichtigkeiten
Taal: Duits
Categorie: Proza
Jaar van eerste uitgave: 2000
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: reeds in mijn bezit
Synopsis:Een bundeling korte en zeer kort verhalen waarin vaak (griezelige) kinderen figureren, radeloze kindse volwassenen en de absurde van het (zelfgekozen) kwaad.
Zoom in, want: Wie bekend is met de narratieve kronkels van een Kafka, Grillparzer of von Hofmannsthal of het extreme absolutisme in sommige Duitse idealistische literatuurpersonages, komt hier ruimschoots aan zijn of haar trekken. Bovendien zorgt de strakke indeling van de zeer korte verhalen voor een sterke afwisseling in vignettes, sferen en verhalen. Prachtige titel, ook ("Aan de God van de nietsigheden").
Schreven brengen geen geluk, want: Grotendeels blijft het metaliteratuur die moeilijk loskomt van haar inspiratiebronnen.
Aanbevolen voor: Oude bekenden van de meerlagige, soms absurde grondslagen van Duitstalige literaire klassiekers die ook mee zijn met enkele subtiele motieven als onheilspellende kinderen, antisemitisme en de aversie jegens collectiviteit.
zaterdag 29 mei 2021
Zelfgenoegzaamheid loont niet
Auteur: Botho Strauß
Titel: Das Partikular
Taal: Duits
Categorie: Proza
Jaar van eerste uitgave: 2000
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: reeds in mijn bezit
Synopsis: Een man laat zich een portret schilderen en weidt uitgebreid uit over zijn bepalende tijd in een vreemdsoortige vakantiecommune met zes andere volwassenen.
Paint me like one of your German girls, want: Het spel van verleiding en de microscopische samenlevingsvorm van een hoop volwassenen, met alle gedachten, bekentenissen en geheimen vandien is op zijn minst psychologisch interessant te noemen. Aan veel dingen voel je ook dat Strauß van origine een dramaturg is - dit zou een interessant scenario kunnen zijn voor een toneelstuk of een (art house) film.
Einstürzende Neugemälde, want: Ondanks het feit dat het hoofdpersonage (de geschilderde) wel lijkt te beseffen dat hij bijzonder zelfgenoegzaam is, blijft het toch een oefening in zelfgenoegzaamheid.
Aanbevolen voor: Wie graag leest over het wel en wee van alternatieve samenlevingsvormen, hun integratie en desintegratie en bijvoorbeeld al klaar is met Houellebecq.
woensdag 12 mei 2021
Ad nauseam in Germania
Auteur: Botho Strauß
Titel: Sie wieder
Taal: Duits
Categorie: Proza
Jaar van eerste uitgave: 2000
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: in mijn bezit
Synopsis: Een beschrijving van diverse verloren gelopen (vrouwen)figuren, doorgaans in of aan de rand van een volledig scheef getrokken relatie die wordt gedefinieerd door uitgekiende machtsspelletjes.
Kommen Sie wieder, want: Op zijn minst houdt Strauß de lezer steeds bij de les met vreemde zinswendingen, mysterieuze en soms afwezige plotpunten.
Nie wieder, want: Zelfs nog zonder een voorkeur of afkeer van postmodernisme in rekening te brengen, voelt dit verhaal nauwelijks 20 jaar later al verouderd en navelstaarderig en besloop de gedachte me vaak: "hebben deze personages werkelijk niets beters te doen?". Bovendien, het moet gezegd: Strauß heeft een taaie, zeer dense stijl die moeilijk is om tot door te dringen en die zeker niet weggelegd is voor mensen met een minder dan goede kennis van Duits.
Aanbevolen voor: Post-moderne inbunkeraars die verlangen naar de tijd dat literatuur zich nog op het allerindividueelste kon focussen zonder einige maatschappelijke aanwezigheid.
zaterdag 10 april 2021
Bezatte stad
Auteur: Matthijs de Ridder (red.)
Titel: Besmette stad
Taal: Nederlands
Categorie: Poëzie
Jaar van eerste uitgave: 2021
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: geleend van een vriendin
Synopsis:
65 artiesten uit Nederland en Vlaanderen gaan in pandemietijden in dialoog met 'Bezette stad' van Paul van Ostaijen, dat in 2020 zijn eeuwviering had moeten krijgen. De analogie met de lege steden na WO1 en de lege straten door de pandemie liggen voor de hand.
Paukenslag, want: Net als 'Bezette stad' zelf spreekt uit de samenstelling een enorme diversiteit in taal. Ik zeg hier wel dat het poëzie is, maar er zit ook grafische kunst in, kort proza en tekenarij. In sommige pagina's herrijst de geest van van Ostaijen zelf volledig, met zijn gebruik van hypermoderne woorden en technologieën, anno 2021 vertaald door internet-lingo, emoji, sociale media en de meertalige mediawereld.
Het marsjeert niet, want: Met 65 artiesten kan je niet overal paukenslagen hebben en dat is ook niet de bedoeling, maar het viel me op dat de prozastukjes doorgaans wat gratuiter en vrijblijvender zijn, wat je eigenlijk niet zou verwachten van een dialoog met het werk van een dichter.
Aanbevolen voor: Als je je af zou vragen of je met Nederlands in poëzie nog spannende dingen kan doen in 2021 zonder aan slam poetry te doen, is het antwoord hier volmondig ja.
vrijdag 26 maart 2021
De aanwezige artiest in het lichaam
Auteur: Marina Abramovic, James Kaplan
Titel: Walk through walls
Taal: Engels
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2016
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: De memoires van Servisch performance-artiest Marina Abramovic, al decennia wereldberoemd, zelfs buiten de wat besloten milieus van de mondiale haute art.
Ram door die muren, want: Sommigen zeggen dat als een artiest begint uit te leggen wat zijn of haar werk is en doet, dat het het plezier vergalt voor de consument. Ik behoor niet tot die school en dit boek maakt dat ten overvloede duidelijk. Abramovic verelt in erg heldere taal wat ze met bepaalde werken beoogde te bereiken, waar ze zich door liet inspireren, hoe haar leven en haar kunst in elkaar grepen (en grijpen) en ook over de staat van de kunst doorheen verschillende decennia, van de jaren '60 en '70 en communes tot haar cross-overs met wereldsterren in de jaren '00.
Geef me maar Balkanpop, want: Je kan veel afdingen op moderne conceptuele kunst - maar zelden op die van Abramovic, die niet alleen haar idealen leeft maar ook zo dicht mogelijk probeert te brengen bij de kunst die ze brengt, soms met gevaar voor eigen leven. Steeds ook is het publiek mee inbegrepen. Abramovic is geen kluizenaar of een wijze van de top. Dus nee, ik zie geen reden om dit boek af te raden.
Aanbevolen voor: Iedereen die een béétje van kunst houdt.
vrijdag 12 maart 2021
Witte tragiek
Auteur: Ruddy Morren
Titel: Sneeuwspoor
Taal: Nederlands
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2020
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: Het leven van een chirurg stort in elkaar als zijn vrouw vermoord wordt en zijn dochter verdwijnt. Hij blijft tomeloos op zoek naar wie het zou kunnen gedaan hebben, hoewel hij zelf ook een verdachte is.
Sneeuwpret, want: Dit is eigenlijk het type thriller waarvan Pieter Aspe zou willen dat hij ze kon schrijven. Mee door zijn ervaring als acteur weet Morren zijn verhaal direct en visueel voor te stellen en weet je met elk personage ongeveer zo waar je aan toe bent zonder dat er niets van diepgang in zit.
Zwarte sneeuw, want: Je mag een middelbrow-thriller niet beoordelen als literatuur met grote L, maar toch: de vrouwelijke personages lijken opgetrokken uit soapclichés en de enige queer-personages zijn marginale perverten. Voor de rest is iedereen in het boek hogere middenklasse (tel de SUV's!) en de rest lijken onderontwikkelde simpele duiven.
Aanbevolen voor: Je wil geen superzwaar boek lezen, maar wel spannend genoeg dat het hier en daar aan de ribben blijft kleven, maar je wil je ook niet verlagen tot pulp? Dan is dit je boek.
zaterdag 27 februari 2021
Van schuine monniken tot nihilistische sadisten
Auteur: Bart Van Loo
Titel: O vermiljoenen spleet!
Taal: Nederlands
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2010
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis:Van Loo legt zich toe op de erotiek en de pornografie in de Franse literatuur van de middeleeuwen tot ongeveer nu. Daar valt, zoals we te verwachten hadden, heel wat over te vertellen, gezien het stereotype van de Franse levenskunst.
Je t'aime, want: Het is niet gemakkelijk om over erotica en porno te schrijven zonder zelf 'aangetast' te worden door het onderwerp en dan ofwel te moraliseren, ofwel mee te drijven op te stroom, ofwel achter te blijven met een klinisch naslagwerk. Daar slaagt Van Loo wel in. Eindelijk heeft hij hier ook nadrukkelijk oog voor het enorme seksisme in de Franse cultuur, wat in zijn vorige twee boeken soms ontbrak en me soms wat te makkelijk onder de mat geveegd leek, zeker als we de 19de eeuw betreden.
... moi non plus, want: Misschien is dit boek wat te lang of verdienden bespiegelingen over de dood van erotiek die intreedt samen met de seksueel veel opener maatschappij na WO2 wel een eigen boek?
Aanbevolen voor: Wie de andere boeken graag las, zal dit ook wel willen lezen, maar anders dan de twee voorgangers, die samen met 'Vermiljoenen spleet' later gebundeld werden in één omnibus, blijft dit toch een buitenbeetje dat ook apart een curieus literair naslagwerk vormt dat zeer toegankelijk is.
woensdag 10 februari 2021
Met Sand in de hand
Auteur: Bart Van Loo
Titel: Parijs retour
Taal: Nederlands
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2006
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: In de wat verloren gegane traditie van de literaire reis loopt Van Loo kriskras door Frankrijk letterlijk in de voetsporen van 's lands beroemdste auteurs uit de (voornamelijk) 19de eeuw, zoals Hugo, de Monpassant, Dumas en de Balzac.
Voyage voyage, want: Van Loo weet vooral de sfeer die sommige auteurs uitademen terug tot leven te brengen door hun diverse huizen, musea en pleisterplaatsen te bezoeken, waarvan er veel wonderwel intact zijn gebleven. Je krijgt er zin van om te reizen en te lezen.
Adieu, want: Wie liever het ene (bibliografie) of het andere (reiskroniek) had, die zal hongerig achterblijven. De intro vind ik wat lullig.
Aanbevolen voor: Iedereen voor wie het bovenstaande niet geldt.
zondag 31 januari 2021
Le cuisinier dans les lettres
Auteur: Bart Van Loo
Titel: Als kok in Frankrijk
Taal: Nederlands
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2008
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau gekregen
Synopsis: Van Loo duikt de Franse culinaire geschiedenis in van de middeleeuwen tot nu aan de hand van literatuur, beroemde schrijvers en smulpapen.
Tournée générale, want: Willens nillens is voor België de Franse keuken ook deel van onze eigen geschiedenis en cultuur, en je komt er op zijn minst wijzer uit over bepaalde tradities, namen van schotels en hier en daar een uiterst amusante anekdote over deze of gene schrijver, zoals dat Georges Sand blijkbaar een zeer vaardige kokkin was of dat Normandische of Provence-schrijvers in hun boeken vaak terugkeerden op streekgerechten uit hun eigen heimat.
Onderkoeld, want: Als je ofwel al een totale expert bent in de Franse culinaire geschiedenis of liever een echt kookboek had gehad, dan ben je eraan voor de moeite.
Aanbevolen voor: Mensen die houden van zowel tafelen, geschiedenis als literatuur, en daar zullen er veel van zijn.
maandag 4 januari 2021
Verkeerde ratio
Auteur: Daniel Kahneman
Titel: Thinking, fast and slow
Taal: Engels
Categorie: Non-fictie
Jaar van eerste uitgave: 2011
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: cadeau van een vriendin
Synopsis: Nobelprijswinnaar Kahneman fileert de structuur van ons alledaagse denken.
Food for thought, want: Kahneman beschrijft heel precies, aan de hand van diverse bewijzen en experimenten, hoe ons alledaagse denken vaak faalt en tegelijk ook geweldig krachtig is.
Bleh, want: Het boek voelt wel wat als een erg lange syllabus aan en ondanks de populariserende marketing is het zeker geen boek dat snel te behappen is voor de gemiddelde lezer.
Aanbevolen voor: De al iet of wat 'gestudeerde' lezer (hetzij door studies, hetzij door ervaring) die interesse heeft in sociologie, psychologie en economie.
vrijdag 1 januari 2021
Vaarwel, materie
Auteur: Stephen Baxter
Titel: Last contact
Taal: Engels
Categorie: Fictie
Jaar van eerste uitgave: 2007
Hoe kwam de tekst in mijn bezit: vrij beschikbaar
Synopsis: De 'Big Rip' komt eraan en de wereld eindigt op 15 oktober.
Rippin' good, want: Baxter weet zijn kortverhaal enerzijds erg menselijk te houden, en poneert anderzijds een zeer - sorry voor het woord - prikkelende theorie.
Rip it up, want: Ik kan me eigenlijk moeilijk voorstellen dat het merendeel van de wereld zo kalm blijft bij de nakende apocalyps.
Aanbevolen voor: Wie een interessant kortverhaal zoekt dat je kan lezen op één avond, ook niet sf-liefhebbers.